مرجع مسجد النبی کوهسنگی مشهد

ابن تیمیه که وهابیت مرهون ذهن ها او میباشد، با استعمال از حدیث ذکر شده (لعن الله الیهود) برای اینکه دیگر فرق اسلامی را با تفکرات خویش یار نماید می‌گوید: بخش اعظمی از علمای مذهبها، از اصحاب صاحب و مالک و شافعی و احمد و همینطور از فقهای کوفه، بر نهی از بنای مساجد بر قبور تصریح كرده اند و بخش اعظمی از آن‌ها به تحریم فتوا داده اند. این از چیزهایی میباشد که بعداز لعن پیامبر6 و مبالغه در نهی، شکی در آن وجود ندارد.[28] وی در مکان دیگری از واقعه ائمه آئین بر نهی از بنای مساجد صحبت می‌گوید.[29] محمد بن عبدالوهاب نیز، همانطور که تا قبل از این ذکر شد همین بینش را داراست.[30]

محمد اسماعیل صنعانی، پس از ذکر بیضاوی بر پایه ی تایید صلاحیت ساختن مسجد در کنار قبور فرد باتقوا، به قصد تبرک و فارغ مسجد النبی کوهسنگی مشهد از قصد تعظیم می‌گوید: نهی روایات مطلق میباشد و دلیلی بر تعلیل ذکر نشده میباشد؛[31] بدین ترتیب هرنوع بنایی با هر نیتی در مجاورت قبور حرام میباشد.

ماحصل صحبت وهابیت این میباشد که بنای مسجد بر قبور و در كنار آن ها حرام بوده و نهی آن آیتم حادثه ائمه اسلام است.

ب: طریقه احناف

هم اکنون می بایست روئت کرد که طریقه احناف دراین مورد چیست؟ تنی چند از علمای احناف در کتاب ها خویش اشاره ای به تایید صلاحیت یا این که عدم تایید صلاحیت بنای مسجد بر قبور نکرده اند؛ ولی از در بین اشخاصی که بدین مسأله پرداخته اند، دو نگرش به دست میاید.

نگرش نخستین: تایید صلاحیت ایجاد کرد مسجد در کنار قبور اولیا

اکثر علمای احناف مسجد ساختن در کنار قبور اولیا را روا می شمارند و مهمترین استدلال برای تایید صلاحیت آن را، آیه 21 سوره آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد کهف میدانند که معبود میفرماید: زمانی که فی مابین خویش درباره آن‌ها (اصحاب كهف) اختلاف داشتند، پس گفتند، بنایى بر آنان بسازید، معبود به درحال حاضر آن‌ها با خبر‏خیس میباشد و كسانى كه بر كارشان پیروز آمدند گفتند، بر آن‌ها مسجدى قرار مى‏دهیم.

براین اساس اكثر علمای حنفی ساختن مسجد در کنار قبر، به قصد تبرک را روا میدانند.

بدرالدین عینی، حاکم ثناء الله، عبدالحی لكنوی، كشمیری و محمد شفیع عثمانی دیوبندی میگویند: هر که مسجدی در کنار قبر صالحی بگیرد و قصد تبرک، به خیال قربت وی داشته باشد (خیر برای تعظیم وی)، پس باطن در وعید نام برده (نهی از مسجد قرار دادن قبور) وجود ندارد.[32]

سندی می نویسد: هر که در مجاورت قبر فردی پارسا مسجدی برگزیند، یا این که در حرم ای، (فارغ از قصد روی نمودن به سمت آن) نماز بخواند، منعی نداشته و حرجی در شغل او وجود ندارد.[33]

محدث دهلوی به صحبت ابن حجر بر مجوز مسجد برهان می نماید که: البته تصاحب کردن مسجد در مجاورت پیامبر6 یا این رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد که صالحی، و نماز قرائت نزد قبر او، به نیت استحصال دفاع از او، تا اجر كامل عبادت را به بركت قبر و نزدیک آن روح تمیز پیروزی و خیر به قصد تعظیم قبر و دقت به جانب قبر، در آن حرجی وجود ندارد.[34]

خفاجی حنفی نیز در تحت آیه 21 سوره کهف میگوید: بودن آن مسجد، دلالت بر تایید صلاحیت بناء بر قبور صالحان و مثل آن‌ها می نماید؛ کمااینکه در کشاف اشاره گردیده است.[35]

بینش دوم: حرمت تشکیل داد مسجد در مجاورت قبور اولیا

شبیر احمد عثمانی، حرمت آن را به خیال سوءاستفاده نکردن عوام می‌داند و می‌گوید: نهی کردن از آن شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد در صورتیکه میباشد که، خضوع نسبت به قبر پیدا نماید؛ کمااینکه اشخاصی که آیتم لعن بودند به این شکل بودند؛ ولی هنگامی که ایمن از آن باشد، پس امتناعی در آن وجود ندارد.[36]

دوم: بناء بر قبور

از موضوعات دیگری که می بایست گزینه تطبیق قرار گیرد، ایجاد کرد گنبد بر قبور میباشد.

الف: بینش وهابیت

مسجد تربیت اخلاقی را در جان بشر­ ها می­ نشاند و آنان‌را به شدت به پایبندی به مکارم خوی تشویق می ­نماید تا مسلمان‌ها فرق در بین نیکی و بدی را دریابند و قیمت­ های اخلاقی در شخصیت آن­ها نهادینه گردد. بنابراین معاش مسلمان ها تعدادی قدم به سمت معاش آرمانی مملو‌از فضیلت ها اخلاقی مجاورت­خیس گردد.
فراگیری شجاعت و دلاوری به مسلمانها ـ تحت عنوان یکی‌از خصوصیت­ های اخلاقی و موادتشکیل دهنده اساسی مسجد النبی کوهسنگی مشهد تشکیل دهنده شخصیت آدم مسلمان ـ برای مثال نقش ­های مسجد در چارچوب دقت به تربیت اخلاقی آن ها میباشد. یک کدام از بارزترین مصادیق این شجاعت، شخصیت خویش حضرت فرستاده (صلی الله علیه و آله) میباشد. از انس بن صاحب و مالک آورده شده:
«رسول پروردگار (صلی الله علیه و آله) شایسته ترین و بخشنده ­ترین و شجاع­ ترین عموم بود. شبی عموم مدینه صدایی شنیدند و مبتلا وحشت شدند. عدّه ­ا ی از عموم به طرف صدا جنبش کردند. نبی، که پیشتر به طرف صدا رفته بود، سوار بر اسب برهنة ابو طلحه و خنجر به دوش، بازمی گشت، آن عدّه را روءیت کرد و فرمود: نترسید، نترسید. انس می­گوید: ما وی را دریایی از شجاعت یافتیم و وی در کمال شجاعت و دلاوری بودند.02
یک کدام از دیگر از مصادیق تربیت اخلاقی مسلمان‌ها در مسجد، رویش وجدان باخبر و بیدار آن ها میباشد. وجدان بیدار از اصول بنیادین در تربیت اخلاقی بشر به شمار می ­رود و با ایمان به آفریدگار متعال و یکتا رابطه بدون واسطه و تنگاتنگ دارااست. وجدان مطلع و بیدار آدم از روش تربیت، تمرین و فراگیری صورت گرفته و پرورش آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد و تکامل می ­یابد12.
از‌آنجا‌که مسجد در تربیت اخلاقی مسلمانها سهم متعددی داراست، به تربیت و رشد مکارم خلق در سرازیر آدم­ ها می­ پردازد. مکارم اخلاقی که فرستاده وسیع الشأن، تحت عنوان وسیع ترین شخصیت تاریخ، به آن­ها مرتب بود و خویش به آن شغل می­ کرد و مسلمان ها را به تروتمیز شدن و کار به آن دعوت و تشویق می ­نمود:
أَمَرَنِی رَبِّی بِتسعٍ: الْإِخْلَاصُ فِی السِّرِّ وَالْعَلَانِیَةِ، وَالعَدْل فی الرِّضا وَالغَضب، والقَصْد فی الغِنَى وَالفَقْر، وَأَنْ أَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنِی وَأَصِلَ مَنْ قَطَعَنِی وَأُعْطِیَ مَنْ حَرَمَنِی وَ أَنْ یَکُونَ نُطْقِی ذِکْرًا وَ صَمْتِی فِکْرًا ، وَنَظَرِی عِبْرَةً».22
«پروردگارم، من‌را به داشتن نُه خصوصیت توصیه کرد: اخلاص در آشکار و نهان، عدل و داد ورزی به هنگام شعف و خشم، قناعت و صرفه جویی در هنگام توانمندی و فقر، سپری شد از هر که به اینجانب ظلم کرده، رفت و آمد با هر که با اینجانب جدا ارتباط کرده و عفووبخشش به هر که نسبت به اینجانب بخشنده نبوده میباشد. پروردگارم به اینجانب فرمان داده تا سخنم خاطر وی، سکوتم تامل کردن و نگاهم برای عبرت آموزی باشد.»
مسجد عهده ­د ار فراگیری مکارم و فضیلت ها اخلاقی میباشد که فرستاده (صلی الله علیه و آله) ، به آن مرتب بودند. مسجد شش فضیلت اخلاقی ابتدا در‌این حدیث را، که آراستگی به آن بر همة مسلمان‌ها واجب میباشد، به آن‌ها می ­آموزد. فضایلی که هر مسلمانی می بایست برای استخراج آن و نهادینه شدن در وجود او، با نفس خویش جهاد نماید.
آراستگی به‌این اخلاق و رفتار حمیده، مسلمان‌ها را از سایر آدم ­ها متمایز می ­نماید. هیچ فضیلت و اخلاقی فراتر از رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد این وجود ندارد که آدم نسبت به ظالم سپری شد داشته باشد یا این که به آدم حسودوبخیل عفو وبخشش نماید یا این که با هر کس انقطاع ارتباط کرده، رابطه داشته باشد؛ به ویژه هنگامی که اقتدار تقابل به مثل را داشته باشد. بنابراین اخلاقی که مسجد در جان مسلمانها نهادینه می ­نماید، سرچشمه گرفته از کتاب معبود و سنت فرستاده (صلی الله علیه و آله) ، خواهد بود.
3. نقش مسجد در تقویت رابطه ها اجتماعی:
مسجد محل جلسه مسلمان‌ها و انجمنی برای گفتگوی آن ها با یکدیگر میباشد. در ضمن رفت و آمد به مساجد، مسلمان‌ها از مکان­ مکان عالم و از تابعیت­ های مخلتف با یکدیگر آشنا می­ شوند. مسجد، مسلمانها را در هنگام نماز در باطن خویش مکان می ­د هد و هرکدام از آن ها را در کنار هم قرار می ­د هد، فارغ از این که رنگ، تابعیت، مقام و جایگاه آن ها را در حیث داشته باشد. این فرمان خویش تاثیر متعددی در ارتقاء آشنایی دربین نمازگزاران خواهد داشت. نقطة اشتراک همة این نمازگزاران که سبب جلسه آن ها گردیده، اعتقادوباور به آیین مبین اسلام میباشد؛ اعتقادی که مانند ریسمانی مستحکم آنان‌را به یکدیگر لینک داده و تابعیت، وطن، لهجه، رنگ و دیگر ارتباط ها عرضی را، که به گوهر انسانی و عبودیت حضرت باری سبحانه و والا هیچ ارتباطی ندارند، در خویش محو ساخته میباشد. از این رو پیوندهای دوستی و نازونوازش که ریشه در پیوندهای عقیدتی و ایمانی دارا هستند بر پیوندها اشخاص جامعة مسلمان با یکدیگر حکم فرما میباشد.32
دفاع دادن به نیازمندان و امداد به مستمندان نیز از کارهایی میباشد که مسجد در چارچوب نقش اجتماعی خویش شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد در تقویت رابطه ها اجتماعی در بین مسلمان‌ها اجرا می ­نماید. امام جماعت مسجد نیازمندان و تنگدستان را می­ شناسد

1 تحمل شنيدن سخنان زشت و نسبت هاى ناروا را داشته باشند؛ به حضرت نوح عليه السلام نسبت گمراهى و به حضرت هود عليه السلام نسبت سفاهت دادند، ولی آن‌ها تنها آن نسبت را از خویش نفى مى كردند؛ قال الملا اینجانب قومه إ نّا لنريك فى ضلال مبين # قال يا قوم و قبیله ليس بى ضلالة و قال الملا الّذين كفروا اینجانب قومه إ نّا لنريك فى سفاهة ....# قال يا خویشان ليس بى سفاهة
2 مبلغ هم بايد خير خواه و دلسوز باشد و هم از علم ها كافى منتفع باشد. حضرت مسجد النبی کوهسنگی مشهد نوح عليه السلام به خویشاوندان خویش بیان کرد : اءبلّغكم رسالات ربّى و اءنصح لكم و اءعلم اینجانب اللّه ما لا تعلمون
3 مبلّغان بايد نسبت به عموم زیرا اخوی باشند و به آن‌ها علاقه بورزند؛ و إ لى عاد اءخاهم هودا قال يا خویشاوندان اعبدوا اللّه
4 مبلّغان بايد از تهديدهاى معارضان خویش نترسند، زیرا تهديد و تبعيد در اين خط مش هميشه بوده میباشد . قرآن صحبت كفار خطاب به انبيا را چنين نقل مى كند: به آيين ما درآييد، و گرنه بيرونتان مى كنيم ؛ قال الّذين كفروا لرسلهم لنخرجنّكم اینجانب اءرضنا اءو لتعودنّ فى ملّتنا
شيوه ى تبليغ ‌ شيوه ى تبليغ (تهدید) بايد قدم به قدم باشد: نخستین فاميل وخويشاوندان ؛ واءنذر عشيرتك الا قربين بعد از آن عموم حوزه‌ ؛ و لتنذر اءمّ القرى بعد از آن تمامی ى عموم ؛ لا نذركم به و اینجانب بلغ
پيروزى مكتب و لقد سبقت كلمتنا لعبادنا المرسلين # إ نّهم لهم المنصورون # و إ نّ جندنا لهم الغالبون
آفریدگار در آيات فوق وعده ى قطعى به نصرت و پيروزى پيامبران و مؤ منان راستين را داده میباشد .
سؤ ال : در حالتی که مشيت الهى به يارى انبيا و مؤ منان میباشد ، پس چرا در زمان تاريخ انبيا به شهید شدن رسيدند يا مجموعه هايى از مؤ منان در نزاع شكست خوردند؟ جواب اين سؤ ال با دقت به يك نكته پر‌نور مى گردد كه پيروزى صرفا به معناى غلبه ى ظاهرى نيست ، بلكه برترى مكتب و سر مشق شدن يك مجاهد شهيد در زندگى انسان و عزّت و سربلندى در نزد تمامی ى آزادگان دنیا نيز به معناى پيروزى میباشد وپيروزى واقعى همين میباشد .
سيد قطب در تفسيرش سخنى دارااست كه شاهد ارزنده اى بر اين هدف میباشد . وی مى گويد: امام رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد حسين ع در چنان صحنه ى والا و دردناك و تاريخى شربت شهید شدن نوشيد، آيا اين پيروزى بود يا شكست ؟
از حیث ظواهر شكست بود، از دید واقع و حقيقت ، پيروزى عظيمى به دست آورد. در روى زمين براى هر شهيدى ، قلوب پاك آدم ها مى لرزد، عشق و علاقه و عاطفه ها را بر مى انگيزد و غيرت و فداكارى را در نفوس به جنب و جوش در مى آورد، همان طور كه امام حسين ع چنين كرد. اين سخنى میباشد كه تمامی ى شيعيان و هم غير شيعيان از ساير مسلمين و هم دسته عظيمى از غير مسلمانها در آن متفق و هم عقيده اند. چه بسيار شهيدانى كه در صورتی‌که هزار سال زنده مى ماندند، نمى توانستند به مقدار آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد شهادتشان عقيده و مكتب خویش را يارى كنند..
علاوه بر آن ، نبايد فراموش كرد كه وعده ى پروردگار مبنى بر غلبه ى مؤ منان ، يك وعده ى منوط میباشد ، خیر مطلق . زيرا در آيات فوق كلمه ى عبادنا به معناى بندگان ما و جندنا به معناى لشكر ما، دليل روشنى میباشد براى شرايط پيروزى . ما مى خواهيم خیر عبد و بنده ى معبود باشيم و خیر جزو لشكر الهى و با اين هم اکنون پيروز گرديم ! از اين رو، در مبارزه احد كه مسلمان‌ها در ظواهر شكست خوردند، قرآن كريم انگیزه عدم پيروزى آن‌ها‌را سه دستور دانسته میباشد : 1 سستى ؛ فشلتم 2 اختلاف ؛ تنازعتم 3 تخلّف از دستور پيامبر؛ عصيتم . اين تعبيرات علامت شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مى دهد كه زیرا آنان شرايط پيروزى را رعايت نكردند، به مقصد نرسيدند.

در جامعه اسلامی مساجد خیر فقط مقر و محلی برای عبادت و حافظه پروردگار بوده بلکه تحت عنوان پایگاهی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... در جهت پیشبرد هدف ها اسلامی مطرح بوده اند. این واقعیت با نگاهی زود گذر به مقام و نقش مساجد در ابتدا اسلام(1) بخوبی آشکار میگردد. در بنا شده در اسلام مسجد جایگاهی به حجم یک مدرسه جامع و زنده و موقعیتی به پهنه آرمان های یک رسالت جهانی و ظرفیتی به فراخی بشریت دارااست نقش مساجد در جامعه اسلامی بدانگونه میباشد که رسول اکرم(ص) مساجد را کانون های مدام بیدار امت اسلامی(2) معرفی نموده اند. از این رو هماهنگونه که اسلام مکتبی میباشد جامع و پویا که در کل عرصه های معاش عموم دخالت و نقش دارااست ورهرگز نمی اقتدار آن را به عبادت صرف و ارتباط بشر باایمان محصور نمود. مساجد نیز گستره ای مسجد النبی کوهسنگی مشهد به حجم جامعیت احکام اسلامی داشته و نمی اقتدار آن را در عبادت صرفا خلاصه نمود و کارکردهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و .. آن را نادیده انگاشت. بحمدالله انقلاب اسلامی مساجد را از انزوا و مهجوریت بیرون ایجاد کرد و به مراکزی فعال و پویا در راستای پیشبرد هدف ها اسلامی تبدیل نمود و این مرکزها که می فت به دست آلزامیر امانت خواهد شد را به مقر های محوری در هدایت و جهت دهی جامعه مبدل ایجاد کرد. نقش و کارکرد مساجد در زمانه مبارزات ملت اسلامی قبلی و پس از موفقیت انقلاب اسلامی و در زمان جانبداری مقدس براستی یادآور شرایط مساجد در ابتدا اسلام و نهضت فرستاده اسلام(ص) بود. امروز نیز در سایه عملکرد های نظام اسلامی مساجد از شرایط و رده نیکی منتفع می‌باشند وجود کانون های فرهنگی و هنری و مقر های بسیج، برگزاری کلاس های نهضت سوادآموزی، مدرسه القرآن ها، شوراهای حل و اختلاف و در کنار مساجد بیان کنده دقت و اهتمام نظام اسلامی به کارکردهای اساسی مساجد و رده آن میباشد اما گنجایش های بیشتری در مساجد وجوددارد که موردنیاز میباشد از آن به کارگیری مطلوب بشود. در خصوص معماری مساجد نیز اقدامات خیر و خوبی انجام یافته میباشد و شاهد مساجدی با فضاهای مطلوب برای کار های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... هستیم و مؤسسه مسجد درین راستا همت های نیکی را جاری ساختن داده میباشد که موردنیاز میباشد بیشتر وجدی خیس دنبال خواهد شد در باب مساجدی هم که فضای مایحتاج را برای اعمال کار های گوناگون ندارند می قدرت با تاسیس مؤسسات و مرکزها آموزشی-فرهنگی در کنار مساجد و تماما در حدود آن ها که از سوی مسجد اداره شوند این شغل ها را پیگیری نمود اما اینگونه مراکزی هیچ گاه مارا از مسجد با به عبارتی خصوصیت هایی که در اسلام برای آن رقم خورده غنی نخواهد کرد ولی کلام در‌این میباشد که رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد می بایست اینگونه دسته هایی را به مساجد اضاف نمود خیر این که آن‌ها‌را جایگزین مساجد نمود. کلام خود را با کلامی جامع و قشنگ از امیرالمؤمنین(ع) که بیان‌کننده منزلت یک مسجد اصیل در اسلام میباشد را به نقطه پایان می‌بریم. حضرت(ع) میفرمایند: «هر که به مسجد رفت و آمد نماید یک کدام از هشت چیز بخش وی شود: برادری که از وی در رویکرد معبود به کارگیری می نماید، دانشی تازه، آیه ای سفت، سخنی که مایه هدایت و راهیابی وی باشد، عفو الهی که آن را انتظار میکشد، سخنی که اورا از گمراهی گشوده داراست، رخنه‌ گناه به باعث خوف از معبود و حجب و حیا تنمودن از برادران شرعی خود.»(3) این ماجرا قشنگ بیان کنده جنبه های آموزشی و بعد ها تربیتی و اخلاقی و فرهنگی و اجتماعی مسجد میباشد و این که می بایست بگونه ای باشد که در سایه آن به‌این هدف ها دست یافت. ---------------- پی نوشت ها: 1. ر.ک: سیمای مسجد، رحیم نوبهار، ج 2. 2. کنزالعمال، ج 8، ص 253. 3. روحانی حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 3، ص 480، باب 3 از ابواب احکام المساجد، داستان 1.
مسجد محل پرستش میباشد و فرقش با حسینیه و مهدیه درین میباشد که بشر جنب و زن در هم اکنون عادت و نفاس نمى توانند وارد مسجد شوند؛ یعنى، توقف آنان در مسجد حرام میباشد. و به صورت کلى کارهایى که با شأن مسجد سازگار وجود ندارد و موجب بی آبرویی مى خواهد شد در مسجد روا وجود ندارد. مثل برگزارى پایکوبی عروسى و یا این که جشن و پای کوبی هایى که در آن کف زدن و اثمال اینها باشد. البته در مهدیه و حسینیه ورود جنب و حائض حرام وجود ندارد، در شرایطی که دیوار یا این که فرش آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد مسجد نجس گردد پاکسازی آن واجب میباشد به بر خلاف حسینیه و در احکام دیگرى نیز تفاوت دارا‌هستند.در ارتباط عملکردهای اعتقادی و مذهبی مساجد، مقاله ها متعدّدی نگاشته گردیده است و اندیشمندان عرصه تفحص‌های مسجدی، به ذکر خصوصیت‌های مسجد طراز اسلامی و انقلابی پرداختند. این پژوهش ها، بسیار متعدّد می‌باشند و ذکر آن ها درین مقال نمی‌گنجد. محقّقان و محققان، در پوسته دسته مقاله‌ها فروغ و روشنایی مساجد که توسّط راس پژوهش به کارها مساجد مرزوبوم نشر یافته و در هم اکنون تجدید چاپ میباشد، به همگی کارکردهای متنوّع مساجد پرداخته‌اند. بعضا به کارکردهای عبادی و گروهی به کارکردهای فرهنگی و اجتماعی و بعضا به کارکردهای ضابطه‌گرائی، آموزشی، سیاسی، نظامی و... اشاره کرده‌اند. محقّقان این مقوله‌ها با واحد سنجش قرار دادن مساجد صدر اسلام و اوایل انقلاب به خودکار‌فرسائی پرداختند که ذکر چکیده یا این که پیشینه مطالعه این تفحص‌ها، خویش، تحقیقی جامع را می‌طلبد. با تحقیق شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد پژوهش ها صورت گرفته، مشخّص می‌گردد که پژوهشی به صورت خاصّ به قضیه رقیبان مسجد و جراحت‌شناسی این مقوله اشاره نکرده میباشد. لحاظ به‌این خلاء پژوهشی، نگارنده به تتبّع و استیناف در راستای این مسئله مبادرت کرده است.

عمارت آن، هفت فرسنگ در هشت فرسنگ باشد . رایت او بر این کوه سپید بزنند، به نزد دهی قدیمی، که در جنب مسجد میباشد، و قصری سابق – که قصر مجوس میباشد – و آن را «جمکران‏» خوانند . از تحت یک مناره‏ی آن مسجد خارج آید، مجاورت آن جا که حریق‏منزل‏ی گبران بوده … [16]

از این حدیث‏شریف، به کار گیری می‏خواهد شد به نحوی که مسجد سهله در زمان ظهور حضرت بقیة‏الله، ارواحنا مسجد النبی کوهسنگی مشهد فداه، مقر آن حضرت خواهد بود، مسجد مقدس جمکران نیز در بعد از ظهر ظهور، رده خاصی داراست و مقر دیگری برای آن حضرت میباشد .

مرحوم کاتوزیان، بعد از نقل متن بدون نقص حدیث، به تفصیل و تعبیر و تفسیر آن پرداخته، در باره‏ی کوه سپید و قصر مجوس و دیگر تعبیرهایی که در حدیث‏شریف آمده و ما به دلیل اختصار نیاوردیم، به شرح، صحبت گفته میباشد [17]

خوا‌نندگان گرامی، اعتنا دارا‌هستند که روایات ملاحم، چندان نیازی به بازرسی در گواهی ندارند; چون، جز معصومان علیهم السلام که با سرچشمه‏ی وحی مربوط بودند، فرد دیگری نمی‏توانست‏خبری بگوید که صدها سال آنگاه تحقق پیدا نماید .

روزی که امیرمؤمنان علیه السلام به حذیفه از مسجد جمکران خبر می‏اعطا کرد، در مملکت حجاز و عراق، کمتر کسی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد اسم قم را شنیده بود، لذا می‏بینیم که در روایات فراوانی، به هنگام مشاجره از قم، به «در حوالی ری‏» تفسیر گردیده تا به‌این وسیله، شرایط جغرافیایی شهر قم، برای اصحاب ائمه علیهم السلام پر‌نور شود .

از این رهگذر، احتمال نمی‏رود که احدی از عموم حجاز، اسم جمکران را تحت عنوان یکی‌از دهات قم شنیده باشد .

نکات ریزی که در زمینه‌ی قصر مجوس و حریق‏منزل‏ی گبران آمده، مطلبی عدم وجود که در حجاز و عراق، کسی از آن با خبر باشد .

به هنگام صدور این حدیث از مولای متقیان علیه السلام، کسی نمی‏توانست پیش‏بینی نماید که در کنار ده جمکران، در آجل، مسجدی ساخته گردد و با حضرت بقیة‏الله (عج) – که آن روز متولد نشده بود – رابطه خواهد داشت .

زمانی که روحانی صدوق، این حدیث را در کتاب مونس الحزین درج می‏کرد، فارغ از شک وتردید، این مسجد، مناره نداشت .

وقتی که مالک خلاصة البلدان، در قرن دوازدهم، این حدیث را از مونس الحزین نقل می‏کرد، گشوده هم آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد مسجد مقدس جمکران، مناره‏ای نداشت; چون، برای اول توشه، در سال 1318 هجری، یک مناره در زاویه‏ی جنوب شرقی مسجد ساخته شد [18]

وقتی که مرحوم کاتوزیان، این حدیث را در کتاب انوار المشعشعین می‏نوشت، مسجد جمکران، تنها یک مناره داشت و تا چندین سال پیش نیز به همین منوال بود، البته در‌این حدیث آمده میباشد که «از ذیل یک مناره‏ی آن، مسجد، خارج آید» .[19]

این تفسیر، مصرح میباشد درین که به هنگام ظهور حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه، مسجد مقدس جمکران، بیش تر از یک مناره خواهد داشت، در حالی که به هنگام چاپ کتاب (1327 هجری) مسجد، تنها یک مناره داشت .

معجزات حضرت بقیة الله علیه السلام در مسجد مقدس جمکران

کرامات و معجزات و عنایاتی که از ائمه‏ی اطهار علیهم السلام صادر گشته و از سوی راویان گزینه پشت شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد گرمی ماجرا‏گردیده، و در کتاب‏های آیتم استناد تصویب شده، منحصر به فرد به صدر اسلام و قرن ها نخستین‏ی اسلام وجود ندارد ، بلکه هر روز در دور و اطراف عالم ، بویژه در بقعه ائمه‏ی هدی علیهم السلام معجزات و کرامات نو‏ای تحقق می‏یابد که عامل حقانیت پیشوایان شیعه ، و مایه‏ی دل گرمی شیعه‌ها میباشد .

هرمورد از شما، یک یا این که یک‌سری اعجاز در بقعه مطهر ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا علیه السلام چشم و یا این که شنیده‏اید .

فعلا که روزگار فرمانروایی حضرت بقیة الله، ارواحنا فداه، میباشد، تمامی روزه ، ده‏ها نفر در اقطار و اکناف عالم، با توسل به زیر مداقه آن حضرت علیه السلام ، از امراض صعب‏العلاج و دیگر دغدغه‏های خانمان ‏سوز، به صورت معجزآسا ، رهایی می‏یابند و برای مدام ، خویش را رهین مداقه آن حضرت می‏دانند .

دراین جا، یکی این کرامت‏ها را که در شب دوازدهم جمادی‏الاولی 1414 هجری، در مسجد مقدس جمکران، برای یک نوپا سیزده ساله‏ی زاهدانی رویداد ، برای نورانیت قلب خواننده گان گرامی می‏آوریم .

این نوباوه، سعید چندانی، علم‏آموز کلاس پنجم ابتدایی میباشد که در مدرسه ابتدایی محمد علی فائق، در زاهدان ، سرگرم علم آموزی میباشد .

سعید، در یک خانواده‏ی مذهبی، در زاهدان متولد گردیده و بر طرز‏ی عقاید اهل تسنن تربیت‏یافته میباشد .

مامان سعید، در حالتی‌که چه از نگاه نسب، به قبیله عصمت منسوب میباشد، اما وی نیز سنی حنفی میباشد .

سعید ، 1 سال و هشت ماه قبل از تاریخ خاطر گردیده، در یک تعمیرگاه ماشین، پایش می‏لغزد و به چاهی که روغن و فاضلاب تعمیرگاه در آن می‏ریخته می‏افتد، و آسیب‏های مختلفی بر بدنش وارد می‏خواهد شد . این آسیب‏ها، بهبود می‏یابد، اما غده‏ای در حیطه‏ی شکم پدید می‏آید . ابتدا، خیال و خاطر می‏نمایند که فتق میباشد، اما با سپری شد چندین ماه، پزشکان معالج، اظهار می‏نمایند که غده‏ی سرطانی میباشد و می بایست او‌را برای درمان به طهران ببرند .

از سایر بناهای مشهور عصر سلجوقی مسجد جامع اردستان میباشد. بنای نخستین این مسجد در قرن ها اول اسلام پی‌ریزی گردیده و به وسیله معماران سلجوقی به نقط ی اوج كمال رسیده میباشد. تزیینات خوشگل و دیدنی دقت گچبری و آجركاری مهمترین وجه این مسجد جامع میباشد. این سازه را در مسافت سال های 555-553 هجری قمری مدرس محمود اصفهانی تعمیر و بازسازی کرده و ابعاد نیز در زمان‌های تیموری و صفوی آیتم نوسازی قرار گرفته میباشد.

مسجد جامع برسیان یا این که پارسیان در 42 كیلومتری شرق اصفهان از سایر بناهای اساسی زمان سلجوقی میباشد كه در طول ملكشاه درست شده و در زمان‌های بعد از آن بازسازی و تجدید بنا شد‌ه‌است. «طبق كتیبه گچبری گردیده مسجد، محراب بسیار زیبای آن که در 498 هجری و مناره آجری آن در 491 هجری سازه شد‌ه‌است دارنده مسجد النبی کوهسنگی مشهد کتیبه کوفی پر رنگ ای میباشد که آیه معروف « انما یعمرمساجد الله اینجانب امن بالله والیوم الاخر واقام الصلوه و اتی الزکوه ...» نگاشته گردیده.

مساجد جامع قزوین، بروجرد و اردبیل، مساجد اصلی دیگر زمان سلجوقی میباشد. البته در‌این دربین مسجد جامع اردبیل خصوصیت خاصی داراست. از نگرش دانشمندان اهل ایران و فرنگی، مسجد جامع اردبیل بیان‌کننده سه عصر ساختمان سازی میباشد: زمان اولیه بیان‌کننده بنای نخستین آن و مرتبط با زمان قبل از اسلام میباشد، عصر دوم با ایجاد کرد مسجد جامع بوسیله سلجوقیان بر روی به عبارتی بنای قبل از اسلام و عصر سوم عصر تجدید بنا آن(بعداز ویرانی به وسیله مغولان) بوسیله حكومت ایلخانیان میباشد.

در زمان سلجوقی بناهای دیگری نیز بنیاد معماری کشور‌ایران اسلامی را غنا اعطا کرد. رباط یا این که کاروانسرای شرف درقسمت شرقی خط مش سرخس و کامل شدن گردیده در سال 549 هجری، از نگرش پژوهشگران، موزه هنرمعماری جمهوری اسلامی ایران نامیده میشود. « تنوع آجرکاری گچبری و تلفیق خشت و گچ درین سازه رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد به طوری میباشد که هرکدام از آن‌ها می‌تواند در ستون شاهکارهای هنری قرن چهارم و پنجم هجری قرار گیرد.»

معماری اسلامی کشور‌ایران در زمان ایلخانی

معماری زمان خوارزمشاهی و ایلخانی که بعداز سلجوقیان توان را به دست گرفتند از حیث مدل تا حدودی مشابه به عصر سلجوقی میباشد و به تفسیر بعضی مورخان ادامه مدل سلجوقی. البته مسجد گناباد که دارنده تزئینات اختصاصی و بسیار زیبای آجرکاری و مرتبط با زمان خوارزمشاهی میباشد و درسال 609 هجری سازه شده از حیث مدل با عصر سلجوقی و ایلخانی گوناگون میباشد.

حكومت ایلخانان در کشور ایران با حمله هولاگو(نواده چنگیز) به کشور‌ایران در سال 1253 میلادی(681 هجری) استارت و با تصرف بغداد در سال 1258 بغداد تمام شد. او اولی حاكمی بود كه خویش را ایلخان یعنی خانِ فرودست خان مغول نامید. اخلاق چادرنشینی و صحراگردی، اذن اخلاق بناهای کبیر و باشكوه را بدین بستگان نمی‌بخشید البته شناخت متمدن و هنر اهل ایران و لزوم تشکیل داد بناها، اعتنا ویژه آنها را به معماری را موجب شوید و بناهای شگرفی را در مراغه، تبریز، بغداد و سلطانیه به وجود آورد.

او‌لین بنای تشکیل‌شده به وسیله آنها، رصدخانه مراغه بود كه تشکیل داد آن درسال 658 هجری استارت شوید. در آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد سال جاری غازان‌خان به اسلام مشرف گردیده و اسم محمود را برای خویش برگزید. او به هم پا وزیر كاردان خویش، خواجه رشید‌الدین، حیات نو‌ای به اقتصاد اعطا کرد و از فواید آن برای تشکیل داد مساجد و بناهای دیگر منفعت گرفت. این حركت به وسیله جانشینانش الجاتیو و ابوسعید پی گرفته گردیده و بناهای اصلی معماری مذهبی در سالهای 736-695 هجری اخلاق و رفتار شوید.

از مهم ترین بناهای این زمان می‌قدرت به مجتمع حرم غازان خان در غرب تبریز، حرم خواجه رشید‌الدین در حومه شرقی تبریز و بنای كم‌نظیر و باشكوه الجاتیو در شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سلطانیه ـ كه آن را با عظمت‌ترین معماری عصر ایلخانی میدانند ـ اشاره كرد.

فقها به استناد این احادیث و پیشنهاد هاى موکد نبی اکرم(ص) و ائمه شیعه, نماز قرائت در مسجد را براى اهل یک محل اش مستحب موکد دانسته و سوراخ نماز در مسجد به وسیله اهل یک محل آن را مکروه قلمداد نموده اند.
مرحوم آیه الله سیدمحمدکاظم یزدى در کتاب ((عروه الوثقى)) مى گوید: براى اهالی مسجد مکروه میباشد که سوای عذرى; مانند باران, نماز را در غیر آن مسجد اقامه نماید. (4) و در رساله هاى عملیه مى خوانیم: ((مستحب میباشد نمازهاى واجب خصوصا نمازهاى یومیه را به جماعت برگزار نمایند و در نماز صبح, مغرب و عشا خصوصا براى هم محلی مسجد و کسى که صداى اذان مسجد را مى شنود بیشتر پیشنهاد گردیده است)).
طبق برخى از احادیث منقول از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ هم محلی مسجد تا چهل منزل از هر جانب مى باشد. در قصه دیگرى کسانى مسجد النبی کوهسنگی مشهد که صداى اذان را (به صورت طبیعى) مى شنوند, تحت عنوان همسایگان مسجد معرفى گردیده اند.
معاویه بن عمار مى گوید: به امام راست گو(ع) پهنا کردم: فدایت نحس حدود همسایگى چقدر میباشد؟ فرمود: از هر طرف چهل منزل.(6) و فرستاده اکرم (ص) فرموده اند: ((حد الجوار اربعون دارا)).(7)
در اکثر وقت ها روستاها و شهرهاى خرد طبق مضمون ها این احادیث تمامى اهالى حوزه‌ با مسجد اهالی اکانت مى شوند, خصوصا در صورتی مسجد در راس شهر باشد و یا شهرها داراى یک سری محله بوده و درکانون آن محله ها مسجدى باشد, مردمان آن دیار تماما هم محلی مسجد محسوب گردیده و مورد نیاز میباشد نماز خویش را در مسجد محل اقامه نمایند و با این فعالیت مستحبى موکد را عملى کنند.
در مشاجره وقف این مسإله مطرح میباشد که در‌حالتی که کسى چیزى را وقف بر تیتر همسایگان بنماید در‌این‌صورت‌ درآمد حاصله از وقف به چه کسانى وابستگی مى گیرد, در کتاب شرایع در این باره سه شالوده بررسى گردیده است, ابتدا در معین نمودن هم محلی می بایست به عرف مراجعه خواهد شد و براساس حیث دوم هم محلی هر که صاحبان منزل هایى اند که تا مسافت چهل ذراع از هر طرف واقع گردیده و اندازه هر ذراع از آرنج دست تا سرانگشت میانه دست مى باشد. حیث دیگرى, چهل منزل از هر طرف را هم محلی مى داند, بعد پژوهشگر حلى این حیث را مردود دانسته و صاحب و مالک جواهر آن را از نوادر دانسته و روایاتى را که هم محلی را چهل منزل از هر طرف مشخص کرد. حمل بر تقیه کرده است. وى مى افزاید: ازآنجاکه لفظ هم محلی واژه و کلمه اى ((عرفى)) میباشد و شرع مقدس هم دراین باره کلمه و واژه خاصى ندارد, براى دست یافتن به معناى آن می بایست به عرف مراجعه کرد, وى راجع‌به احادیثى که حد هم محلی را چهل ذراع معلوم کرده گوید: شاید بتوان خاطرنشان کرد خواسته معصوم(ع) از این ذکر, به عبارتی معناى عرفى و رایج فی مابین عموم میباشد و بنابراین لحاظ ابتدا و ثانى راجع‌به معلوم نمودن حد اهل یک محل با یکدیگر خلاف نخواهد بود. علامه حلى, پژوهشگر آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد کرکى (متفحص ثانى), شهیدثانى و تنى یک‌سری از فقهاى متإخر ملاک در انتخاب اهل یک محل را مراجعه به عرف تلقى نموده اند.
همسایگان مسجد می بایست علاوه بر اهتمام ورزیدن به عمران و آبادانى مسجد در کار هاى خویش علت اى منزه و الهى داشته و سعی خویش را براى احیاى منزل توحید خالص نمایند و در پى آوازه هاى فناپذیر و علت هاى به محاسبه رونده نروند. همسایگان می بایست در کردار, اخلاق و رفتار و برخوردهاى اجتماعى نیز حرمت مسجد را ملاحظه نمایند و آن را مقر تربیت دینى و رویش حالات فطرى و روحى تلقى بنمایند. کوتاهى در محافظت و استحکام مسجد و تسامح در کارها این جای ارجمند, به وسیله همسایگان, قضیه هاى تخریب آن را پدید آورده و خداى ناکرده این اشخاص شامل سخنى از قرآن مى شوند که مى فرماید: ((وکیست ستمکارتر از آن که عموم را از بیان اسم معبود در مساجد ممانعت نماید و در خرابى آن بکوشد, اینگونه گروهى نباید در مساجد شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مسلمین حضور یابند جز آن که بر خویش (به خیال ایفا سوء) خائف باشند, ذلت در عالم نصیبشان مى گردد و در آخرت عذابى بسیار دشوار دارا‌هستند)).
از حضرت على(ع)(10) اورده شده که آن امام فرموده اند: ((مسجد در خصوص خرابى خویش به پیشگاه خدا متعال گله مى نماید و از آبادکنندگانش وقتى از آن بدور شوند و بعد به سویش آیند خوشحال مى شود, همان طور که یکى از شماها وقتى مدتى از فردى بدور بوده اید و درحال حاضر به طرف شماآید شادمان مى گردید)).(11)
بیهقى سبزوارى مى گوید از عهدوپیمان بزرگى آورده شده که اجر پاک سازی مسجد بسیار میباشد و فضیلت آن بى شمار بوده و آیه ((...ان طهرا بیتى للطائفین والعاکفین و الرکع السجود))(12) بر این مفهوم دلالت داراست. پیامبر آفریدگار(ص) فرمود کسى که مسجدى را جاروب نماید, زیرا فردى میباشد که با پیامبرخدا(ص) در چهارصد غزوه کمپانی کرده و چهارصد حج اعمال داده و چهارصد عبد, آزاد نموده و چهارصد روز, روزه گرفته اند. در نقطه نهایی این ماجرا, بیهقى مى افزاید: زیرا اجر پاکسازی مسجد اینگونه باشد, ثواب تعمیر آن نیز این سیرتکامل میباشد.(13) براین اساس همسایگان مسجد نباید خودشان را از اینگونه جایزه هاى معنوى محروم نمایند و نسبت به پاکیزه نگه داشتن منزل خداوند و آبادانى مرکز ها عبادى و مصلا ى مومنین اعتنا و اهتمام ویژه داشته باشند و این سیرتکامل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد نباشد که در نظافت و عمران منزل هاى خویش مصر گردند, ولى از تعمیر و پاکسازی مساجد غافل گردند.

زنان فرستاده تمامی از مهاجرین بودند.(44) در مهاجرت به حبشه 18 زن حضور داشتند(45) که اسماء بنت عمیس، ام سلمه و رقیه دختر پیامبر آفریدگار برای مثال آن ها بودند.(46)

فی مابین زنان مهاجر به مدینه فاطمه بنت اسد، مامان امیرمؤمنان(ع) نیز بود. طبق فرمایش امام راستگو(ع)؛ او اولی زنی بود که پیاده از مکه به مدینه به سوی فرستاده مسافرت نمود.(47) درین سفر، زینب، دختر نبی(ص)(48) و فاطمه زهرا(س)، همسر امیرمؤمنان، دختر دیگر آن حضرت نیز مثلا مهاجران فی سبیل الله به اکانت می‌آیند.

همینطور می شود به حضور فعال زنان در بیعت کردن که یک فرمان تماماً سیاسی و اجتماعی بود اشاره نمود و نکته جذاب این که اولی بیعت نبی(ص) با مسلمان‌ها به جهت حضور فعال بانوان به بیعت النساء جهانی شد.

در طول حکومت نبوی، زنان اذن داشتند نمایندگان خویش را به محضر پیامبر پروردگار بفرستند و سوای مسجد النبی کوهسنگی مشهد دخالت مردان، مطالبات خویش را مطرح نمایند. آنان سؤالات خویش را با رسول(ص) میان می گذاشتند و پاسخها را اخذ می کردند.

مثلا، ام سنان می‌گوید: ما زنان هم پا فرستاده آفریدگار(ص) در نمازهای آدینه و جماعت و اعیاد گوناگون کمپانی می کردیم.

به هر اکنون، رفتن زنان به مساجد برای ادای نماز، در بعد از ظهر رسالت امری معمولی و معمول بود و این رفت و آمد زمان قابل قبولی بود تا در مجالس علمی که از سوی بزرگان صحابه در مساجد برپا می‌شد حضور یابند.

تقریر و بی صدا معصومان(ع) در بعد از ظهر بعداز رسول(ص) در‌این خصوص نیز از وجوه حجیّت اینگونه حضورهاست؛ چنان که در حین امام علی(ع) خانواده آن حضرت، یعنی دختر رسول(ص) و نوادگان دختری او در عرصه های متفاوت سیاسی و اجتماعی حضور جدّی داشتند. حضرت زهرا(س) پیشتازترین مخالف سیاسی علیه نظام خلافت سقیفه بود و بارها با خلیفه اولیه محاجّه کرد و او‌را محکوم نمود. وی در مسجد خطبه خواند و زنان و مردان آن را گوش دادند. هیچ گاه امیرمؤمنان(ع) نسبت به حضور وی در مسجد و دیگر عرصه آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد های اجتماعی اعتراض نداشت و یا این که همانند بدون صدا آن حضرت در مقابل سعی سیاسی ام سلمه در امان از ولایت و نیز ام الفضل که در غزوات جمل و صفین شغل اطلاعاتی برای حضرت جاری ساختن می دادند.

مالک وسائل الشیعه احادیث گوناگونی را درباره حضور بانوان در عرصه های گوناگون اجتماع گردآورده و حالت و کیفیت کمپانی آنان‌را در مسائل اجتماعی ذکر نموده است و از تمام احادیث به‌این سود می‌رسد که: برای زنان جایز میباشد که در مجالس عزا، ادای دستمزد عموم و یا این که تشییع‌جنازه از خانه خارج فرآیند و درین امور کمپانی نمایند، همچنان که حضرت فاطمه(س) و زنان ائمه اطهار(ع) در آنان کمپانی می کرده اند.(49)

بدین ترتیب، در شرایطی که احکامی محصور کننده در اسلام نسبت به زنان وجود داراست، هیچ وقت به معنای حبس زن در منزل و در نظرنگرفتن تواناییهای این نصیب از اجتماع در اداره جامعه و نقش آفرینی اجتماعی آنها وجود ندارد.

پیشین از دلایلی که تا کنون بدان استناد شد، احادیث متعددی (احادیث عام) از روش ائمه معصومان(ع) به ما رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد رسیده میباشد، بر اساس این که مسجد وابسته به تک تک عموم اعم از زن و مرد میباشد و تخصیص به مجموعه خاصی ندارد.(50)

افزون بر اینها، حضور زنان و مردان در مسجد، موجب زنده نگه داشتن شعائر الهی می گردد؛ چنان که ائمه اطهار(ع) تأکید و تشویق فوق العاده ای نسبت به رفت و آمد به مساجد و حضور دائمی در آن کرده اند؛ چون بزرگداشت شعائر آسمانی و گرامیداشتن دین فقاهتی آرم دینداری و پایبندی به مقدسات آن میباشد. این مطلبی میباشد که مشتمل بر بخش اعظمی از باورهای فقهی می‌گردد که از آن مجموعه میباشد احترام به مساجد، روزه داری و روزهای ویژه ای را روز ها الله نامیدن؛ چنان که امام خمینی آن‌ها را یوم الله می خواندند. وی کرامت و برتری اماکن مقدس را این سیرتکامل ذکر می نمودند: در شرع مقدس اسلام بسیار پیشنهاد گردیده‌است که نماز را در مسجد بخوانند و عالی از تمامی مسجدها، مسجدالحرام میباشد و سپس مسجد رسول(ص) و سپس مسجد کوفه و شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سپس مسجد بیت المقدس و آنگاه مسجد جامع هر شهر و آن گاه مسجد محله، آن‌گاه مسجد بازار میباشد.(51)

با ورود دین اسلام به جمهوری اسلامی ایران ،مدل جدیدی از معماری به عنوان معماری اسلامی در کشور ایران صورت گرفت. بعد از ظهور اسلام، معماران مسلمان کارایی نمودند تا از اصول و اعتقادات اسلامی در آثار خویش فایده گرفته و هنری را ارائه دهند که از کارها عبادی و اعتقادی آن‌ها صورت می گرفت. معماری اسلامی برگرفته از زبان قرآن است و یکی‌از عناصر مسجد النبی کوهسنگی مشهد مهم نماد دهنده ی عمق غنای فرهنگ وتمدن اسلامی می‌باشد و نمودهای آن را می قدرت در مساجد آن مجال روئت کرد.در واقع یکی از رموز پایداری اصول دین اسلام در کشور ایران،ساخت مساجد بوده است . تزیین در هنر اسلامی، پیوسته جایگاهی رفیعی داشته است . هنر تزیین هم قادر است صورت را زینت بخشد و هم فی نفسه از حیث زیبایی شناسی دارنده ارزش باشد . در واقع مشاجره معماری اسلامی سوای پرداختن به تزئینات آن ناقص می باشد چون تزئینات جزء لاینفک معماری اسلامی میباشد و قسمت عمده ای از معماری اسلامی به تزیینات تخصیص یافته است .کاشی کاری یکی از تاثیرگذارترین هنرها در معماری اسلامی به‌حساب می‌آید که در نام‌و‌نشان بخشی به موادسازنده و تزئینات آن‌ها، نقش ویژه ای داشته میباشد و با طرح ها و رنگهای ترکیبی متفاوت هدف ها هنر اسلامی را متحقق رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد کرده است. نقطع ی عطف این هنر را می قدرت در بناهای شاخص فرصت صفوی مشاهده نمود. این نوشته‌ی‌علمی به محاسبه نقش کاشی کاری در معماری اسلامی بخصوص در زمان صفویه می‌پردازد و با تحقیق شاخص ترین بنای آن زمان، مسجد روضه خوان لطف الله که به واسطه عظمت، خصوصیت های فرمی و به انگیزه تزییناتی که بر سطح آن وجود دارد، از سایر گنبدها متمایز می‌باشد، ذکر می نماید که تزئینات در مساجد تنها به زیبایی ظاهری نمی پردازند بلکه می توانند تداعی کننده و نمود جلوه هایی از فضای قدسی باشند.
مسجد روحانی‌ لطف‌‌الله که آمیزه‌ای بی‌نظیر از نقش و اسلیمی است یکی از‌از دیگر از بناهای باشکوه شرق‌ میدان‌ امام‌ خمینى‌ (ره‌) است که در مقابل‌ قصر فرمانروا‌ عباس‌ صفوى‌(عالى‌ قاپو) واقع‌ گردیده‌ است.

این مسجد به‌ فرمان سلطان‌ عباس‌ صفوى‌ سازه گردیده و به‌ اسم‌ فقید‌ بزرگ‌ «لطف‌‌الله عبدالکریم‌ میسى‌» یکى‌ از فقهاى‌ امامیه‌ نامیده‌ گردیده‌است‌ که‌ اصلیت‌ وی از جبل‌ دلیل‌ لبنان‌ میباشد‌ و روزگار‌ صفوى‌ به‌ جمهوری اسلامی ایران‌ آمده بود.

سازه به نقلی دارای اسم و رسم پس‌ از این‌ که‌ ازبک‌ها محل اقامت‌ روحانی‌ لطف‌الله را در قزوین‌ اشغال‌ کردند آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد پاد شاه‌ عباس‌ وى‌ را به‌ نزد خویش فراخواند و او مکتب‌ و همین‌ مسجد را که‌ به‌ اسم‌ وی جهانی شد سازه بنیان و به‌ مجال‌ 17 سال‌ شغل بناى ‌ساختمان‌ مسجد ادامه‌ پیدا کرد.

این مسجد که یکى‌ از زیباترین‌ اثر ها تاریخى‌ شهر اصفهان‌ به‌ شمار مى‌رود داراى‌ گنبدى‌ است‌ که‌ از باطن‌ و خارج‌ با کاشى‌‌کارى‌هاى‌ زیبا پوشیده‌ گردیده‌ میباشد‌

این‌ گنبد روى‌ تعدادی‌ طاق‌ کنگره‌‌دار مرتفع‌ پایدار است‌ و با آیه‌ها‌ قرآنى‌ تروتمیز‌ گردیده‌ و در فراز آن‌ دایره‌اى‌ وجود دارد که‌ داراى‌ منافذى‌ با تزیینات‌ فلزى‌ میباشد‌ و براى‌ روشنایى‌ و تهویه‌ به‌ عمل مى‌رود.

این‌ گنبد با‌ نقش‌های‌ اسلیمى‌ بسیار ظریفى‌ تزیین‌ گردیده‌ است‌ که در قشر خارجى‌ به یک ستاره هشت‌گوش‌ شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد ساخته‌ گردیده‌ از کاشى‌هاى‌ معرق‌ رنگارنگ‌ منتهى‌ مى‌گردد.

سوره مبارکه شوری، آیه شریفه 51:" وَمامَکَانَ لِبَشَرٍ أَنْ یکَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْیا این که أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ" : وبرای هیچ بشری به این شکل نخواهد بود که خداوند با وی تکلم نماید مگر از روش وحی یا این که از پس پرده. در‌این آیه اینجانب وراء عفاف یا این که از پشت عفاف صحبت زدن یا این که مانند کلام زدن مسجد النبی کوهسنگی مشهد آفریدگار درکوه طور با حضرت موسی علیه السلام میباشد و یا این که اینجانب وراء عفاف و حجاب تعبیری از رویای صادقه میباشد.(به عبارتی، ج18، ص117ـ 115 )

8 ـ سوره مبارکه مطففین، آیه شریفه 15: "تمامّا اِنَّهُم عَن رَبِّهِم یَومَئِذٍ لَمَحجوبونَ" :به این شکل وجود ندارد (که آنان میپندارند)، بلکه اینان در آن روز از پروردگارشان محجوبند. (خواسته به با حجب و حیا بودن از پروردگارشان در روز قیامت محرومشان از کرامت قرب و رده میباشد، وشاید خواسته با حجب و حیا بودن از عفو خداست همین باشد). (به عبارتی،ج20، ص561).

همین آیه‌ها مرتبط با عفاف و حجاب که در سوره های فوق الذکر(اعراف، اسراء، مریم، احزاب، صاد، فصلت، شوری و مطففین) اورده شده، معنی و برداشت ما از عفاف و حجاب از این نشانه‌ها قرآنی، به این شکل استنباط می گردد که،کلاً عفاف و حجاب در چهار مفهوم به شغل رفته میباشد.(که درهمه مورد ها مضمون‌ به عبارتی پرده و حائل میباشد)که عبارتند از:

1ـ عفاف به عبارتی اعراف میباشد، به عبارتی جای مرتفعی که فی مابین بهشتیان و دوزخیان کشیده میگردد.

2ـ عفاف به معنای پوشش و پردهای میباشد ولی خواسته پرده لجاجت و تعصب و خودخواهی آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد و غرور و جهل ونادانی و عناد و تقلیدهای کورکورانه میباشد.

3ـ عفاف و حجاب به معنای پوشش و پرده میباشد البته شاید این پرده ، پرده ای نامرئی ومجازی بوده باشد.

4ـ عفاف و حجاب به معنای حکمی اضافه بر پوشش میباشد که منحصربه‌فرد همسران رسول (صلی الله علیه وآله و سلم) بوده میباشد.

جلباب در قرآن
می‏دانیم که در قرآن کریم ومهربان درباره زنان پیغمبر دستورهای خاصی وارداتی‏ میباشد . اولی آیه خطاب به زنان پیغمبر با این پاراگراف استارت می‏گردد:«"یا این که نساء النبی لستن کأحد اینجانب النساء"،یعنی شما با بقیه زنان فرق دارید.» اسلام التفات خاصی داشته میباشد که زنان پیغمبر چه در حین حیات آن حضرت و چه پس از وفات وی، در منزل‏های خویش بمانند ، و درین جهت بیشتر منظورهای اجتماعی و سیاسی در عمل بوده میباشد.قرآن مهربان صریحا به زنان‏ پیغمبر می‏گوید:«و قرن فی بیوتکن، یعنی در منزل‏های خویش بمانید.» اسلام‏ می‏منظور میباشد «امهات المؤمنین» که خواه ناخواه احترام متعددی فی مابین مسلمانها داشتند از احترام خویش سوء به کار گیری نکنند، و احیانا ابزار عنصرها خودخواه و ماجراجو در مسائل سیاسی و اجتماعی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد واقع نشوند. و چنان که‏ می‏دانیم یکی «امهات المؤمنین» عایشه میباشد که از این فرمان سرپیچی‏ کرد ، ماجراهای سیاسی ناگواری برای دنیا اسلام به وجود آورد. ( مطهری، 1391:ج 19،ص 431) . به هر حالا آیه‏ای که در آن آیه، واژه « عفاف و حجاب » به شغل رفته آیه 53 از سوره احزاب میباشد که می‏فرماید: "وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ" یعنی درصورتی که از آن ها محصول و کالای آیتم نیازی مطالبه‏ می‏نمائید از پشت پرده از آن ها بخواهید. «دراصطلاح تاریخ و حدیث اسلامی هر جا اسم « آیه عفاف و حجاب »آمده میباشد از جمله اورده شده پیش از نزول آیه عفاف‏ چنان بود و پس از نزول آیه عفاف و حجاب اینگونه شد ، غرض شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد این آیه میباشد که مرتبط با زنان پیغمبر میباشد(نیشابوری،درست مسلم،1412ق، ج 4، ص151 - 148) ، خیر نشانه‌ها 30 و 31 سوره نور و روشنایی که می‏فرماید:«قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ» و «قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ» یا این که آیه 59 سوره احزاب که می‏فرماید: «یدْنِینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ».