مرجع مسجد النبی کوهسنگی مشهد

بنای امامزاده اما ضیاء آباد بر روی صفه طبیعی سنگی نسبتا کوتاهی مسجد النبی کوهسنگی مشهد جای دارد. ازاره سازه با قطعه سنگ های قهوه ای در دو ستون تا طول ۱۰/۱ متر تشکیل شده و سایر را با آجرهای بی آلایش بالا برده در سه دیواره بیرونی آن طاقنماهایی به وجود آورده اند. بر روی مکعب سابق الذکر گنبد سازه قرار گرفته که در نصیب تحت به طور استوانه ای یا این که طول ۳۰/۲ متر میباشد و بعد از قطاربندی بی آلایش ای که به امداد دو رج خشت ساخت و ساز گردیده قسمت مهم گنبد صورت گرفته میباشد. این سازه از اثرها زمان ایلخانی میباشد و او‌را از احفاد امام موسی کاظم (ع) می‌دانند.

نصیب اصلى يا مقبرهٔ امام‌زاده داراى طرح مربع‌شکلى با ارتفاع ضلع ۹/۵۰ متر میباشد که کناره‌‌هاى ديوار غربى آن پخ گردیده است. ازارهٔ سازه با قطعه‌سنگ‌هاى قهوه‌اى به اندازه‌هاى متفاوت و در دو رديف به طول ۱/۱ متر ایجاد شده است. نصیب بالايى سازه با آجرهاى بی آلایش ایجاد شده است و بر روى ديوارهاى غربى و شمالى و جنوبى آن – از بیرون – طاق‌نماهايى زده گردیده‌است. بر بالاى حرم، گنبدى با غلام‌گردشى در نزدیکی و گردنيِ استوانه‌اى به طول ۲/۳۰ متر پایدار گرديده میباشد. در طول سابق الذکر، قطاربندى بی آلایش‌اى با دو رج خشت که به صورت سه کناره چيده گردیده‌اند. پديد آمده میباشد.

در باطن مقبره، براى ايجاد پوشش گنبدى، چهار فيل‌پوش تاسیس شده است که نکتهٔ‌ جذاب در ساختمان آنان، استارت پايه‌هاى فيل‌پوش از کف مقبره میباشد. به عبارت ديگر، ديوارهاى چهارگانه، از چهار سو به تدريج به سوى راءس چهار ضلعى متمايل گشته‌اند. باطن حرم ف رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد اقد هرگونه تزئين میباشد و ضريح چوبى آن نيز فاقد قیمت هنرى و تاريخى میباشد. درِ ورودى که با طرح‌هاى معمولی تزئين شد‌ه‌است، به عصرٔ قاجاريه مربوط میباشد.

با اعتنا به صورت پوشش داخلى، فيل‌پوش‌ها، گنبد و شيوهٔ ترکيبى مصالح (ازارهٔ سنگى و قسمت آجرى فوقاني) به لحاظ مى‌برسد که اين سازه از اثر ها قرن ششم هجرى قمرى باشد که در طى تغييرات و تعميرات در عصر‌هاى متفاوت، ‌ اعتبار و بها نخستين خویش را از دست داده میباشد.

این تاثیر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۸ با شمارهٔ تصویب ۲۶۲۱ به‌تیتر یکی‌از اثرها ملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده میباشد.

امامزاده البته در شهرستان تاکستان ،ضیاءآباد، خیابان امام، شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد روبروی خزانه ملی واقع شد‌ه‌است.

میدان امام خمینی (طهران) به صورت مستطیل و مسجد النبی کوهسنگی مشهد به ارتفاع ۲۲۰ متر و پهنا ۱۱۰ متر در دو طبقه در شمال ارک ساخته شـد.
طبقه همکف میدان توپخانه فضایی برای مراقبت توپ ها و مهمات و طبقه فوقانی بـرای اقامت توپچیان در لحاظ گرفته گردیده بود.
میدان توپخانه به خیابـان هـای ناصر خسرو (ناصـريه)، باب همايون (الماسیه)، لاله زار، فردوسی(علاءالدوله یا این که سفرا یا این که امین السلطان )، امیر عظیم(لامپ گاز یا این که لامپ) و آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد امام خمینی (درمانگاه یا این که سپه) متصل بوده میباشد.
ورودی این خیابان به میدان، از روش سردرها و دروازه ها قابلیت پذیر بوده که جمعاًً شش دروازه با اسم خیابانها، بر بدنه میدان بدور تادور تشکیل شده بود.
میدان امام خمینی طهران در زمان قاجار، در راءس شهر و در مفصـل ارتباطی بخـش سابق و گسترش ی نو و در مجاورت ارک حکومتی واقع گردیده است.
در همین عصر برخی از اداره ها و مؤسسات دولتی امروزی، مانند اداره پست، در بدنه ی شمالی، تلگراف منزل( ۱۳۰5 هـ ق )، در بدنـه جنوبی، دروازه باب همایون، در ضلع غربی سردر قورخانه و اداره نظمیه و در بدنـه شـرقی، خزانه انگلیس ( خزانه شاهی) در باطن حصـار مـيـدان امام خمینی (توپخانـه) احـداث شدند.
در وسط ی میدان توپ منزل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد حـوض آب، ردیف و درخـت قـرار داشته میباشد.
این میدان، محل عبور و مرور انسانها و ستوران میان دو قسمت قدیم و نو شهر و مبدأ و مقصـد خطـوط وسایل نقلیه آن زمـان (کالسکه ، درشکه ، ماشین دودی) بوده و امنیت عابر پیاده را تأمین شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد می نموده است.

تزیینات کاشیکاری مسجد روحانی لطف الله در باطن مسجد النبی کوهسنگی مشهد از ازاره ها به بالا همگی از کاشیهای معرق پوشیده گردیده است.
درون و بیرون گنبد از کاشیهای معرق ارزشمند پوشیده گردیده‌است.
کاشیکاری پوشش داخلی گنبد از آغاز تا آخر نسبتاًً به یک اندازه میباشد و تزیین گنبد را تشکیل می‌دهد.
ساقه گنبد با کاشی هایی آبی و نقوش گل و بوته و کتیبه هایی از کاشی های معرق مشمول چندین سوره کوتاه از قرآن، تزیین گردیده است.
گنبد مسجد روضه خوان لطف الله از طرفی به خیال و خاطر عظمت و از طرف دیگر بواسطه تزییناتی با نقش و نگارهایی به رنگ آبی‌رنگ سیر بر روی مورد کرمی حیث هر بیننده ای را به خویش جلب و نماید.
دیوارهای داخلی از یک هشت ضلعی شروع آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد می شود، این هشت ضلعی ها هر مورد بوسیله کاشیهای طناب مانند فیروزهای محدود گردیده و خطوط بسیار قشنگ که از اثر ها علیرضا میباشد مانند قابی هرمورد از اضلاع هشتگانه را دربین می‌گیرد.
این خطوط در کاشیهایی به رنگ سپید عجیب و میان کاشیهای آبی رنگ تیره به شغل رفته میباشد و زاویه هایی که از این هشت ضلع به وجود آیند مبنا خمیدگی بلندمرتبه را تشکیل می‌دهند. خمیدگی گنبد را دیوارهای باد کنک صورت زاویه داری به اضلاع هشت گانه وصل میکند.
تزیینات سطح داخلی گنبد عبارت میباشد از ستاره های بسیار والا مکرر به زردرنگ طلایی که با طرح درهمی از پیچک های به هم غامض پوشیده گردیده‌است.
کاشیکاری سایر گنبد از طاق رومی هایی تشکیل‌شده میباشد که هریک مشتمل بر گل و بوته های زیبایی میباشد این گل بوته ها در پارچه بافی هم به شغل رفته میباشد.
نقوش و طرح کاشی های به شغل رفته در مسجد روحانی لطف الله از بی سابقه ترین و دقیق ترین نقوش عصر صفوی میباشند که منبع الهام نصیب بقیه هنرهای معاصر است.
نقوش و رنگ های به شغل رفته در کاشی کاری استاداه گنبد مسجد روحانی لطف الله از زیباترین کاشی کاری های مو جود در معماری کشور‌ایران میباشد.
اسلیمی و ختایی به شغل رفته در‌این کاشی ها از استحکام، نازکی، زیبایی، ابهام پیاده سازی و اجرایی برخوردارند که می‌تواند در وجه تمایزش با نقش مایه های کاشی هـم عصر هایش محسوب شود.
در نزدیکی گنبد به فواصل منظم ترک هایی در قطر گنبد درنظرگرفته شده که بوسیله پنجره های گچیری از باطن و بیرون مسدود می گردد این گچبری ها عبارتند از طرح های منظمی که به نسبت رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد معادل خلأ بین آنان وجود دارااست.
نصیب پایینی دیوارهای این محوطه با سنگ مرمر رنگ زرد پوشیده شد‌ه‌است، سکوهای تعالی کناری هم از همین نوع سنگ می‌باشند.
در ورودی مسجد روحانی لطف الله به طور دو لنگه میباشد که از چوب چنار یکدست تشکیل شده اند و بعداز سپری شد چهارصد سال هنوز پابرجا می‌باشد.
در جلوی مسجد آبگینه زیبایی قرار داشته که پوشش کف گنبدخانه از متاع گچ بوده و پنجره های چوبی منصوب در آن نور زیرزمین را جانبداری میکرده میباشد.
یکی‌از شاهکارهای بی سابقه معماری را در محراب مسجد روحانی لطف الله می قدرت روئت کرد، در‌این محراب کاشی کاری های معرق و مقرنس های بسیار ظریفی به چشم می‌خورد و همینطور دو لوح درون محراب وجود دارااست که عبارت « فعالیت حاجتمند حقیر محتاج بر عفو و بخشش خداوند محمدرضا این مدرس حسین بنای اصفهان » روی آن حک شد‌ه‌است.
محراب مسجد روضه خوان لطف الله به خیال و خاطر رنگ منزه و صافش، همینطور ترکیبات و خطوط هماهنگش بسیار گیراست.
محراب از یک تاق دندانه دار ساخته شده که بر فراز آن نقوش و دقیق اسلیمی نقش بسته میباشد معرق این تاق کنگره دار از درون دارنده مقرنسهای صدفی صورت میباشد که در انتهای آن به نقوش شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد گیاهی زیبایی تر و تمیز گردیده‌است و در کتیبه های دور و بر محراب مسجد لطف الله روایاتی از نبی اکرم(ص) و امام ششم شیعه‌ها امام جعفر درستگو(ع) نقل شد‌ه‌است.
اشعاری نیز بر کتیبه های ضلع های شرقی و غربی مشهود است که احتمالاً سراینده آن‌ها روضه خوان بهایی، عارف دانشمند و شعر سرا بلندمرتبه زمان صفوی میباشد.
رنگ زیبای گنبد، این مسجد را دربین همگی مساجد اصفهان متمایز نموده است. زیبایی رنگ کاشیکاریهای آن اعم از معرق یا این که هفت رنگ در نوع خویش بی سابقه میباشد. رنگهایی که در روضه خوان لطف الله مشاهده می شود عبارتند از آبی رنگ، لاجوردی، سبز، سپید و به صورت برنده رنگ کرمی یا این که به عبارتی نخودی استفاده این رنگها و هم نشینی آن با نور و روشنایی، بیننده را محدود خویش میکند.
یکی نقوشی که در چهار سمت مسجد روضه خوان لطف الله به وفور به چشم می خورد نقش ستارگان میباشد. این ستارگان از ذیل به بالا چهارپر می‌باشند و در بالاترین نقطه دیوار به یک ستاره پنج لبریز تبدیل می‌گردد.

امامزاده حکم دهنده میر سعید در شهرستان ساوجبلاغ، قسمت مسجد النبی کوهسنگی مشهد طالقان، روستای حسنجون و سیدآباد واقع‌گردیده است. حضرت حکم دهنده از نوادگان امام محمدباقر(ع)بوده که در عصر‌ی صفویه وزارت دربار را بر ذمه داشته میباشد. به جهت قضاوت عادلانه‌ی وی، عموم کنیه حکم کننده را به او دادند. این امامزاده دریکی از زیباترین بخشها روستای حسنجون و سیدآباد واقع‌گردیده و سوای گلدسته میباشد. ایجاد کرد نخستین‌ی سازه مرتبط با قرن نهم و دهم هجری می گردد و در بخشی از گورستان روستا قراردارد. این امامزاده سنگ‌قبری دارااست که مبتنی بر نوشته‌های روی آن، حضرت حکم دهنده میرسعید در سال ۹۲۶ می‌زیسته میباشد. این سازه در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به‌تیتر یکی‌از اثر ها ملی کشور ایران به تصویب رسید.

آرامگاه رفعت سمنانی

آرامگاه رفعت سمنانی در محوطه فرمانروا عبدالعظیم واقع شد‌ه‌است .محمد راستگو رفعت سمنانی دارای شهرت به رفعت سمنانی (۱۲۶۱-۱۳۱۰ شمسی) از شاعران صوفی ‌مسلک اهل ایران میباشد. او در سمنان زاده شد و بعد از علم آموزی نخست جوانی به طهران رفت. بعد از مسافرت به حج در سلک دراویش نعمت‌اللهی شاه‌شاهی درآمد و مدتها در گناباد آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد از محضر پاد شاه علیشاه به کار گرفت. روزگاری نیز در نیشابور، نهاوند و خراسان بسر پیروزی. وی بیشتراز هر چیز به دیدار و مصاحبت با عرفا مایل بود،به طوریکه در آثارش به چشم می‌خورد در بعضی کشورهای آسیایی و عربی به سیر و سیاحت پرداخت. اثرها اشعار رفعت، در «طومار سخنوران» نوشتن اسداللّه ایزد گشسب، ۴۵٬۰۰۰ بیت تقریب زده گردیده است. ولی رفعت در پیشگفتار‌ای که بر کتاب « سرالاسرار» خود نوشته، اثر ها خویش را ۵۰٬۰۰۰ بیت بیان نموده است. به‌هرحال در حال حاضر فقط حدود ۱۱٬۰۰۰ بیت از اثر ها وی مانده میباشد. یعنی نزدیک به ۷٬۰۰۰ بیت در کتاب اشعار و ۶٬۰۰۰ بیت در سرالاسرار (تعبیروتفسیر سوره یوسف).

رفعت در ذهن ها، قصیده‌ها و غزل‌ها نوآور خلا، همان طور که در اشعار یکنواخت و یکسان زمان قاجاریه و اولِ مشروطیت ابداع نادر بود. دکتر معالج ذبیح‌الله صفا در پیشگفتار منظومه اشعار رفعت، علاوه بر ثنا از بعضی از شعرها و تفکرات عارفانه وی، به مواقعی از خطاهای شعر سرا در کاربرد کلمه‌ها و تولید ترکیبات صحیح اشاره کرده و استدلال آن را رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد بدور بودن رفعت از دور و اطراف‌های قانونی و کلاسیک وقار دانسته میباشد. رفعت تا نقطه نهایی قدمت، زندگ ی بی‌تلکف خویش را رها نکرد و تا زنده بود مجرد زیست و همسری سپردن نکرد. او سال‌های پایان قدمت را در طهران به‌رمز موفقیت و در سال ۱۳۱۰ شمسی (بر طبق با ۱۳۵۰ قمری) درگذشت و در محوطه آرامگاه پاد شاه‌عبدالعظیم در شهر ری به خاک ودیعه شد.

حاجي محمد درستگو متخلص به رفعت كه سازه بر گفته معمرين سمنان شعوري تخلص داشته میباشد (ولي در اثر ها جانور وی اين تخلص جانور نيست ).
سالهاي زندگي وی در سمنان منحصر به فرد به اوائل جواني اوست پس از مسافرت حج درسلك فقراي صفي عليشاهي در آمد و مدتها در گناباد از محضر فرمان روا عليشاه به کارگیری كرد و بعداز وی به نور و روشنایی عليشاه تجديد قسم كرد روزگاري نيز در نيشابور و نهاوند و خراسان بسر موفقیت.
رفعت به گویش عربي مسلط بود و در علم ها شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد و فلسفه و حكمت نيز وارد بوده میباشد آوازه رفعت بيشتر بخاطر غزلي میباشد با اين با خبر:

در واقع به لحاظ میرسد که آتشکده های زرتشتیان مسجد النبی کوهسنگی مشهد جمهوری اسلامی ایران و چهارطاقی آنان تحت عنوان الگویی برای ایجاد کرد مسجد اهل ایران بود و از طرفی خیلی از مساجد بر روی همین آتشکده ها و کلیساهای مسیحیان سازه شدند و از همین روش بود که معماری اسلامی در شیوه تکامل قدم برداشت و طولی نکشید که آنچه از دیگرافراد تاسی کرده بود تجدید لحاظ کرد و آنهایی را که با طبیعت و مقتضیاتش هماهنگی نداشت و بیگانه می نمود و یا این که با ذوق وسلیقه اش سازگاری نداشت، راحذف کرد و خویش تحت عنوان یک معماری با هویتی غیر وابسته در معاش عموم مطرح شد.

مسجد در کشور‌ایران درصدر اسلام برنامه ای آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد عربی داشتند؛ البته به ندرت مسجد اهل ایران خصوصیت خویش را با دو جزء بسیار سابق در معماری قبل از اسلام (اتاق گنبددار و حیاط) بسیار بی نیاز کرد.
اتاق گنبددار یا این که از معماری کاخ زمان ساسانیان سرچشمه گرفته بود و یا این که از آتشکده های ساسانی که بسیار رایجتر و خرد خیس بودند و چهار اساس با ورودیهای قوسی صورت داشتند که به آن‌ها چهارتاقی گفتند. این دو خصوصیت نقل شده خاص مسجد اهل ایران میباشد.
مساجد چهارایوانی، با ساخت و ساز فضای گنبدخانه ای در کنار محراب، تأکید بر پایه قبله و جهت گیری شمالی، جنوبی خصوصیت های اساسی مسجد اهل ایران را به خصوص در زمان قرنها پنجم و ششم هجری به خویش تخصیص داده میباشد.
مسجد در جمهوری اسلامی ایران در زمان قرن ها پنجم و ششم هجری در وجود الگوی چلیپا معرفی شد‌ه‌است و انگیزه این تفاوت را در معانی مشترک فرهنگ وتمدن اهل ایران و اسلامی کاوش می نماییم، که در بقیه تمدنها اینگونه اشتراکی وجود نداشته میباشد.
الگوی چلیپا که در وحدت بخشیدن به ساختارهای فضایی یک سازه نقش مهمی داراست؛ ریشه در معماری پیش از اسلام دارااست و برای نخسین بار در معماری بعداز اسلام در قرن ششم هجری در مسجد اهل ایران ظواهر گشته و انگیزه این تغییر و تحول درین مدت در پندار های حاکمان و فیلسوفان و هنرمندان زمان آل بویه به بعد از آن بوده میباشد که همواره خواستار لینک درنگ اهل ایران با فکر اسلامی بوده اند.
بیشتر بخوانید: مسجد ساوه (اولیه تاثیر تاریخی ثبتی استان مرکزی مسجد جامع ساوه با 1000 سال عمر)
طرح
نخست سده سوم هجری و با توسعه و گسترش شهر ها و روستاها، مسجد گران قدر و باشکوهی در بیشتر شهر ها با تهرنگ شیستان بومسلمی بنیاد شوید.
مساجد جمهوری اسلامی ایران صدر اسلام تا پیش از زمان آل بویه رواقی بوده اند. ولی از آن عصر به آن‌گاه با دقت خاص بزرگان، حکما، پادشاهان و بالاخص هنرمندان معمار و سازه مساجد با دگرگونی عمده ای مواجه شـدند و طرح های شبستانی و بعد ها چهل ستونی با اجراهای مناسب و بویژه نماسازی های بسیار چشمگیر از هنر بخصوص در زمان صفویه رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد به وجود آمدند.
پروسه تشکیل داد مسجد در جمهوری اسلامی ایران از زمان صفویه تا امروز هم زیرا با اصالت از طرح و نقوش بس قشنگ در نماسازی ها فایده زیاد برده میباشد، که در مواقعی فراوان اثرها بدیع و شگرف برای کشور ایران به عالم اسلام نثار شده است.
کلاً، مسجد اهل ایران در تشکیل داد می بایست از سه اصل: پیاده سازی، اجرای بنا ای و نماسازی های شگرف الهی بهره مند باشـد و با به کارگیری از مصالح مختلف و با حسن سـلیقه اخلاق گردد تا زیباسازی مسجد را از هر جهت بی نقص سازد.
پیرو تشکیل داد مسجد در ساختار مساجد مدرن، خلال پیش گویی این سه اصل، ضروری میباشد فضاهای مایحتاج در مقیاسی قابل قبول و سـپس با نظر اصول معماری ساخته خواهد شد تا مسجد غیر از کانون توحیدی، با فضاهای خویش باعث تولید علت های فرهنگی، آموزشـی، پژوهشـی، تحقیقاتی، هنری، تفریحی ورزشی و … برای عوام مردم، خصوصاً جوانشماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد ها شـود.

شبستان زمستانه در شرق متقارن بـا شبستان اساسی مسجد النبی کوهسنگی مشهد میباشد و معماری جداره بیرونی شبستان، ایوان را با درهـایی چـوبی کمتـر نورگیر رابطه داده میباشد.
شبستان شرقی مسجد نصیرالملک ، تزئینات و تنوع رنگی کمتری داراست.
رنگ چیره، رنگ در‌صورتی‌که خشت بناست. نقش چهارطاقی های بنـا، کاشی هایی با نقوش هندسی در ترکیبی از رنگهای سیاه و آبی‌رنگ میباشد.
رنگ مسئله کاشی کاری ایـن بخـش آبی رنگ لاجـوردی و نقـوش گـل هـای گلدانهای آبی رنگ و صورتی میباشند.
تزیینات حیاط جنوبی مسجد نصیرالملک
تراس جنوبی مسجد نصیرالملک آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد شیراز سوای کاربری خاص میباشد و صرفا برای قرینه سازی با حیاط شمالی خوی گردیده‌است
با اعتنا به اینکه نمـای جنوبی همواره در سایه قرار گرفته در تزئینات آن از کنتراست رنگی و تیرگی روشنی بیشتری استعمال شـده میباشد.
بدنـه جنـوبـی حـيـاط تماما با کاشی تزئین گردیده است.
سنگ ازاره ها به رنگ اکر در ذیل جرزها کاملا با تزیینی از گل و اسلیمی حجاری گردیده‌است.
رنگ موفق در کاشیهای به کاررفته در مقـرنس کـاری طـاق اصـلی زرد رنگ پر‌نور و سپید میباشد که کناره ای از نوار سیاه بر جلوه آن‌ها افزوده میباشد و کاشی هایی با قضیه رنگی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد لاجوردی و سیاه هم در قطعات خرد خیس با آنان ادغام گردیده است.
در نصیب بالایی طاق مرکزی نقش ترنج اسلیمی آبی‌رنگ پر‌نور بر مسئله سپید به فعالیت گرفته گردیده است.
بدنه داخلی ایـوان مسجد نصیرالملک از پنج ضلع درست شده که به طور یک درمیان مخلوط گوناگون آبی رنگ و زردرنگ در مورد سپید مشاهده می شود.
بیرونی ترین سطح های، نقشی از طـرح درختچه افشان با گلهای سرخ (صورتی) ، نرگس (آبی رنگ) ، زنبق (بنفش) و دیگر گلهای طبیعت پردازانه دارااست. در طاق نماهای در حدود طاق اصـلی شاهد به کار گیری از زرد در بیشتر نقـوش ایـن بخـش هستیم.
با دورشدن از راس حیاط به‌تدریج از کاشی شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد هایی با مسئله قرمـز کـه از ابـداعات عصر قاجار میباشد منفعت گرفته شد‌ه‌است.

آرامگاه فردوسی
آرامگاه فردوسی یا این که حکیم ابوالقاسم حسن بن علی مسجد النبی کوهسنگی مشهد توسی، بنایی میباشد در توس در شمال مشهد که در سال ۱۳۱۳ به طور همزمان با آیینهای هزاره فردوسی بهره برداری شد. گروه فرهنگی گلشن آرامگاه فردوسی در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهر مشهد، در مسیری منشعب از رویکرد همگانی مشهد به کلات نادری، در حدود شهر تاریخی طابران و بقاع تاریخی هارونیه جای‌دارد. روستای پاژ محل تولد فردوسی که امروزه فاز نامیده میگردد در ۲۸ کیلومتری شرق آرامگاه آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد فردوسی میباشد.

بعداز وفات حکیم ابوالقاسم فردوسی‌ در قرن یازدهم میلادی شعر سرا مالامال شهرت اهل ایران، واعظ طبرستان اذن دفن پیکر او‌را در هیچ آرامگاهی نداد. این فرد به جهت تعصب های مذهبی خویش اینگونه فرمانی را صادر کرد. بدین ترتیب، به مجبور پیکر این شعر سرا گرانقدر را در گلشن خویش وی به خاک سپردند. این گلشن در شهر تابران توس در حدود رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد دروازه شرقی رزان قرار داشت.

آرامگاه فردوسی زیارتگاه اهل علم و معرفت بود و با آنکه بارها آن را با خاک یکسان کردند از تازه ساخته می شد. خبری خیر چندان موثق ساختن اولی سازه بر گور ابوالقاسم فردوسی را به سپهدار شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد توس در طی فردوسی، یعنی ارسلان جاذب سپهدار توس نسبت داده، که بیان وی در سرآغاز شاهنامه آمده میباشد.

تزئينات منار به سه گروه تقسيم مسجد النبی کوهسنگی مشهد مي خواهد شد : كتيبه آجري، تزئينات آجري، تزئينات معقلي

كتيبه ها
منار مسجد جامع سمنان داراي دو كتيبه بسيار اصلی به خط كوفي معقد يا برگدار (گره دار) میباشد.
در هر دو كتيبه كه يكي شامل آيات قرآن و يكي حاوي اسم باني سازه میباشد. كتيبه فوقاني كه با فاصلة يك نوار تزئيني در گلويي منار قراردارد آيه 32 سوره فصلت (سجده) را به تفصیل ذيل در خویش آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد جاي داده میباشد
كتيبه زيرين كه با اندكي مسافت از محاذي بام مسجد جای دارد. داراي متني به گستردن ذيل میباشد: “بسم الله دستور ببناء هذه المناره الامير الجليل السيدا ابو حرب بختيار بن محمد مولي اميرالمؤمنين” چنين به حیث مي برسد كه كتيبه ها سوای طرح قبلي بر روي منار تشکیل‌شده و به همين جهت به دليل كمي جا دو كلمه از پایان آيه را جا انداخته اند.
تزئينات آجري
كار موفقیت خشت و نقش آن در تزئينات پيكر خارجي مسجد جامع سمنان را به وضوح مي قدرت در منار مسجد مشاهده كرد. اين منار همچون منارهاي قرن پنجم و ششم هجري بخصوص در رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد بخشها خراسان و قومس و اصفهان داراي بخشهاي متفاوت با تزئينات مختلف مي باشد

نقوش هندسي، زيگزاگها و صليبها با ريزه كاري هاي دیدنی و چشمگير با پس و پيش گذاشتن آجرها القاء گردیده‌است كه از نگاه زيبايي در نهايت اعتبار میباشد و تناسبي كه بين اين مناطق از دید تزئينات و ارتفاع آنان در حیث گرفته گردیده حاكي از آشنايي كامل هنرمندان به اصول مرتبط با تعیین بعد ها متناسب میباشد و همين سلیقه و اعتنا میباشد كه منار مسجد جامع سمنان را بصورت بكي از زيباترين اثرها معماري قرن پنجم در آورده میباشد. نماي نصیب تحتاني منار تا طول 7 متري در زير بناي همسایه مخفی میباشد و شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد از نماي خارجي و تزئينات آن چيزي به دیده نمي خورد.

امامزادگان ابریق
امامزادگان ابریق در دو حرم مستقل به مسافت ده مترى مسجد النبی کوهسنگی مشهد در چهل کيلومترى شهر اهر و در روستاى ابريق واقع گردیده اند. به گفته اهالى اين امامزاده ها از نوادگان حضرت امام جعفر درستگو (ع) میباشند. هر دو قبر در میانه بقاع ها بوده و فاقد ضريح میباشند و نيز هيچ سنگ نبشته روى قبرها نیست ولى تعدادى سنگ قبر تميز با خط معمولى روى قبرها مشهود است.

آستان امامزادگان ابریق (علیهم السلام) در شهرستان اهر و در گورستان همگانی روستای ابریق قراردارد. این دو مقبره در جوار روستا و حدود پنجاه متر، از همدیگر مسافت دارا هستند. اولى به بعد ها آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد خیر در ده متر وابسته به نوه پسرى امام ششم شيعيان میباشد و حرم دوم به بعدها خیر در پنج متر وابسته به نوه دخترى آن حضرت میباشد. هر دو حرم از قدیم الایام دارنده بنای گلی بوده و حدود یک قرن پیش به سعی روحانی قاسم قاسمی و هم محلی روستا ایجاد شده است. بعداز آن، شخصی به اسم علی ابراهیم زاده هر دو بقاع را تجدید بنا نموده است.

معماری بناهای امامزادگان ابریق
پلان هر دو مقبره مستطیل صورت و به طور تقریبً به یک اندازه تاسیس گردیده اند. هر دو حرم دارنده سه پنجره در ضلع غربی، یک پنجره در ضلع شرقی، دو پنجره در ضلع شمالی و دو پنجره و یک در ورودی در ضلع جنوبی میباشند. کالا پنجره ها از آهن و در ورودی مقبره اولین از آلومینیوم میباشد. نمای بیرونی هر دو حرم اندودی از سیمان سپید رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد بوده و در نمای مهم هر دو حرم، دو مناره یک متری توپُری جای دارد. بالای هر مناره یک لامپ نوروفروغ نصب گردیده‌است. کف هر دو بقاع با پتو، گلیم، فرش و موکت مفروش و سقف هر دو با تیرآهن و خشت پوشانده گردیده‌است.

درون هرکدام از حرم ها قبری جای دارد و روی هر مورد از آنان با پارچه های رنگی پوشانده گردیده‌است. هر دو قبر فاقد کتیبه و لوح مزار می‌باشند و در نزدیکی آن تکه سنگ هایی جای دارد که انواع مختلفی روی آن حک گردیده‌است. هر دو مقبره از آب، برق و توالت برخوردار‌است. حرم ها فاقد بارگاه و گنبد میباشند. عموم در اعیاد مذهبی و ماه رمضان هر شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سال در آنجا مراسم مذهبی برگزار می نمایند. به ویژه از ساعت‌ها اول صبح روز عاشورا در آنجا تجمع کرده و به سینه زنی و سوگواری میپردازند. مقبره تولیت خاصی ندارد و به دست عموم اداره می گردد.

خلاف آن نوع روایی که بیشتر از نقوش انسانی و جانوری مسجد النبی کوهسنگی مشهد منفعت گرفته در بیشتر مورد ها هماهنگی از پیش تمجید گردیده ای با معماری سازه ندارد.

عموماً چنین نگاره ها به حیث مضمونی ارتباطی با فرد مدفون نداشته و مقصود آن ها به تصویر کشیدن صحنه های معنوی و دلاورمردیهای اجداد آن‌ها زیرا نبی(ص)، حضرت علی(ع) و امام حسین(ع) می باشد.

در واقع مضمون را از خارج آورده و دیوار آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد ساختمان آرامگاه را بعنوان بستری مطلوب برای تصویب آثارش یافته میباشد. همینطور از طریقه رابطه با معماری نیز نگارگری ها فاقد هماهنگی بنیادی بوده و شاید استدلال آنرا بتوان در عدم اجرای هم‌زمان آن‌ها دانست بگونه ایکه غالبا اجرای این نقوش به پس از کامل شدن ساختمان گشوده می‌شود.

براین اساس معمار در هنگام تشکیل داد سازه جای خاصی را بعنوان بستر نگارگری در لحاظ نداشته و از طرفی نقاش سوای پیش گویی ساختار و صورت و تقسیم بندی دیوارها مبادرت به کشیدن نقوش نموده گاهی باطن درگاهیها را نگارگری کرده اند که نوعی کادربندی از روش طاقچه و درگاهی و رف برای نقوش ساخته شده است، مانند آقارودبند در دزفول ولی دربیشتر مورد ها قسمتهایی که میدان مشاهده کرد کبیر تری داشته اند گزینه اعتنا نگارگر بوده میباشد.

در چنین نگارگری ها نگارگر هم از نمای داخلی و هم از نمای بیرونی برای اخلاق و رفتار آثارش فایده می گرفته میباشد که هرمورد دارنده مزایای خاص خویش بوده میباشد، برای مثال نمای بیرونی زخم پذیری بیشتری داشته، ولیکن میدان روءیت کرد بزرگ تری را مشمول می‌گردد. در مقابل نمای داخلی ماندگارتر بوده، هر یک سری میدان رویت کرد محدودتری دارااست. درخصوص مفهوم ها نیز درون و بیرون سازه چندان تفاوتی نداشتند.

اندازه نگارگری ها تابع استاندارد خاصی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد نبوده و معمولاً از بعد ها دیوار پیروی می کرده حتی گاه از بعدها دیوار نیز بالاتر رفته و با تغییر تحول زاویه دیوار به دیوار تازه نگارگری نیز ادامه یافته میباشد.

نمادها در نگاره های آرامگاهی ضمن نقش تزئینی دارنده چند مفاهیم عمیق فرهنگی و آیینی بوده که ریشه در و آب تمدن همینطور باورهای مذهبی عموم داراست.

بعنوان نمونه یقین به جاودانگی و معاش بعداز مرگ در اکثری از نقوش منعکس گردیده‌است. برای مثال نمادهای آیینی بکار رفته در‌این اثر ها میتوان به نمادهای رنگی جانوری، گیاهی، کیهانی و غیره اشاره کرد تنوع رنگی در نقاشیهای آرامگاه های کشور ایران چندان به دیده نمیخورد از طرف دیگر طبیعی بودن رنگ ها در موضوعات شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد چندان گزینه دقت نقاش نبوده، برای مثال بعضی فیس ها بنفش رسم گردیده یا این که اسب به رنگ نیلی کشیده گردیده است.