بعد از آن رسول اکرم(ص) وارد مرحله سوم از مسجد النبی کوهسنگی مشهد محاوره شده فرمود: لیل و نهار را که مشاهده می کنید، با هم اجتماع ندارند، و ممکن نیست یک وقت و در یک جا هم شب باشد و هم روز، هم ظلمات باشد و هم نور، پس یکی قبلی میباشد و دیگری بعد از آن بدین ترتیب، یکی‌از دیرین می باشد و دیگری لاحق، پس هر کدام آن ها حادثند نه قدیم، حال، چه‌طور می توانید ثابت کنید که برای موجودات فقیه حدوثی در کار نیست؟
این احتساب عقلی درباره حدوث و قدم با استفاده از استحاله عده نقیضین می باشد و مطلبی حسّی نیست مسجد النبی کوهسنگی مشهد تا کسی بگوید در حال حاضر چنین هست شاید در قبل طور دیگری بوده! زیرا اصول عقلی مجرد از فرصت و مکان بوده، در همه ازمنه و امکنه به طور یکسان، جاری و ساری میباشد.
بنابراین در‌صورتی‌که بر اساس عقل و شناخت کلی صحبت به بین آمده نمی قدرت گفت، ممکن است لیل و نهار در قبل با هم توده بوده بعد، از هم غیروابسته شده اند، چون در حقیقت زمان و تکان، جزء قدیمی با جزء لاحق هیچ زمان توده نخواهند شد، خلاف موجودات مادی که در حین واقع هستند، زیرا دو موجود مادی، ممکن است زمانی در کنار هم و روزی از هم جدا شوند. «أولم یرالذین کفروا أن السموات و الأرض کانتا رتقاً ففتقناهما»(33) مگر نمی بینید که آسمان و زمین، اولیه رتق و بسته آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد بودند سپس آن ها را فتق کرده، شکافتیم؟ یعنی درصورتی که با احتساب های علمی و تجربی بازرسی نمائید، میبینید که این نظام کیهانی، کره زمین با کرات دیگر، قبلاً متحد و مرتبط بوده، بعد از آن یکی از دیگری جدا شده است و این قضیه برای توجیه آن نوشته‌علمی می باشد که می گویند: زمین از آفتاب یا از کره ای دیگر غیروابسته گردیده است.
ولی مجال و حرکت چنین نیست که ماضی و مضارع، یک جا و در کنار هم بوده و بعداً از هم جدا شده باشند، زیرا فرصت، کمّ نشانی مسجد النبی کوهسنگی مشهد متصل فرّار می باشد و امر غیر قارّ هیچ وقت قرار ندارد، لذا فرمود: لیل و نهار نه موقتا و نه در پیشین، هیچ زمان با هم گردآوری نشده و نخواهند شد، پس یکی‌از کهن و دیگری لاحق است، قهراً هر مورد حادثند یا لااقل یک کدام از حادث و دیگری غیر حادث می باشد و آن غیر حادث هم چون مسبوق به عدم هست، حادث خواهد بود، نمی توان اظهار کرد همیشه لیل بود، بعد از آن نهار پیدا شد، چون در صورتی‌که حرکتی نباشد، شبی هم در فعالیت نیست. با این بررسی اجمالی و کوتاه نبی گرامی(ص) تردید ها مادیین برطرف شد.
اصالت عقل در موضوع شناخت
ریشه آنچه در احتجاج و محاوره پیامبر گرامی(ص) با مسیحیان و مادیین میبینیم، در قرآن کریم ومهربان وجود دارد. قرآن درباره‌ی شناخت، اصالت را از آن عقل دانسته می فرماید ملحدان و او گرفتار حس می باشند، لذا میگویند: «لن نؤمن لک حتی نری اللّه جهرة»(34) اینها شناخت صحیح ندارند، و همانطور که وجود مجرد غایب از طبیعت، مایه تحقق جان دار مادی می باشد، شناخت عقلی گزینه شناخت حسی را آماده می کند و مردان الهی افرادی هستند که معارفشان را با ایمان به غیب تأمین می کنند: «الذین یؤمنون بالغیب»(35) یکی از بارزترین مصادیق غیب همان عقل شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مجرد است و صرفا با ایمان به غیب و اطمینان به تجرد عقلی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد میباشد که می توان معارف عمیق الهی را که منزه از فرصت و مکان هست، شناخت.
بعداز پاسخ حضرت فرستاده، که با طیّ این پروسه سه گانه جدال احسن صورت گرفت بی صدا بر آن توده حکم دهنده شد.
پاسخ فرستاده اکرم(ص) به دوگانه پرستان
سپس حضرت رو به ثنویه کرد، یعنی کسانی که فقیه را دارای دو مبدأ میدانند، او اصل نظام علّی و اصل سنخیت را پذیرفته و قبول دارند که فقیه دارای خالق می باشد، لیکن برای دانا دو سازنده قایلند، به این دلیل‌که در فقید تضاد وجود داراست، نوروروشنایی و ظلمات و خیر و شر وجود دارد و فروغ، غیر از ظلمت و خیر غیر از شر می باشد و با هم توده نمیشوند، پس سازنده نور و خیر، غیر از خالق ظلمات، و آفریدگار خیر، غیر از خدا شر هست.
پیامبر خداوند(ص) شروع، برهانی نقضی ارائه فرمودند که می توان آن را جدال احسن نامید آن گاه جوابی حلّی دادند.
جواب نقضی حضرت این بود که: درصورتی که شما دربین نوروروشنایی و تاریکی تضادومغایرت می بینید و میگویید، هریک غیر از دیگری می باشد رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و مبتنی بر بایستگی سنخیت، باید تولیدکننده نور و روشنایی غیر از سازنده ظلمت باشد، اضداد فراوانی در فقیه وجود دارد که مانند نور و ظلمات می باشند، نظیر سواد و بیاض، حرارت و برودت و... که هیچ کدام با دیگری توده نمیشوند و این سلسله اضداد با یکدیگر منافی اند، یعنی سلسله ای از این اضداد به نوروفروغ و سلسله دیگر به ظلمت برنمی گردد، بلکه نوروروشنایی و ظلمات به نوعی با هم ناهم خوانی دارا‌هستند، سیاهی و سفیدی هم به نوعی، حرارت و برودت هم شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد به نوعی دیگر و...، و نیز تضادی که در معانی، بین زوج و فرد هست غیر از تضاد و مغایرت در میان سلب و ایجاب میباشد، پس باید به عدد اضداد جان دار در فقید، الهه قایل شوید، پس شما نه فقط قایل به ثنویت هستید بلکه به «ءأرباب متفرقون»(36) دچار خواهید بود، یعنی برای هر ضدی باید مبدئی غیروابسته قایل باشید، در حالی که چنین نمی گویید.
پدر افضل الدین مرقی که بود؟