مسجد به عنوان یک مکان مقدس که به صورت روزانه در آنجا به عبادت پرداخته می‌گردد. نمودی از فضایی مقدس و معنوی هست. همواره معماران در زمان تاریخ از صدر اسلام تاکنون به گونه های روش ها همت نموده اند تا این مفهوم, یعنی تقدس را به روش های متفاوت به مخاطب خویش که همانا نمازگزاران میباشند القا نمایند. در اینجا برای بیان بعضی بعدها معماری که آرم دهنده بعد ها گوناگون معنوی و مقدس میباشند, تا آنجا که ممکن است وجوه گوناگون قدسی در طراحی وساخت مسجد بیان گشته میباشد. معماران مساجد چه در گذشته وچه در طول اکنون همواره عملکرد داشته اند که در کنار ساختار وکالبد ظاهری مسجد بعنوان یک مکان , به آن روح و تقدس بدهند. از آن جا که دست آنان در بیان مضامین مفهومی به علت محدویت های دینی, بسته بوده هست, براین اساس معماران مسلمان با کوشش و عملکرد فراوان با به کار گیری از هندسه, نقوش ساده شده گیاهی و نیز خوشنویسی و رنگ به بهترین صورت ممکن, مفاهیم مدنظر را به استفاده کننده منتقل نموده و در عین هم اکنون به فضای فیزیکی حالا و هوای معنوی و ملکوتی بخشیده اند. درین نوشته ی علمی عملکرد شده تا با تحلیلی اجمالی از معماری و با بیان مثال هایی از مساجد مشهور به عنوان استدلال به تحقیق و انتقاد معماری قدسی پرداخته شود.
هدف این نوشته‌ی‌علمی شناخت جامعه شناسانه مسجد با تکیه بر شناخت مسجد النبی کوهسنگی مشهد گفتمان های مسجد در کشور ایران بعد از ظهر معاصر است. سوال مهم ما این هست که چه طور می قدرت مسجد را در بستر جامعه مدرن شناخت؟ برای این منظور به کمک به حساب آوردن مذاکره های مسجد, این نهاد را در بستر اجتماعی, فرهنگی و تاریخی آن قرار می دهیم. از این منظر ما دیدگاه بیرونی فقاهتی به مسجد داریم و درصدد پژوهش مسجد از منظر معارف اسلامی نیستیم. منظور از گفتمان های مسجد نیز مباحث, نظریات و تلقی های گوناگون از مسجد میباشد. این گفتمان ها در هر فرصت و حالت تاریخی متناسب حالت خاص هر بعدازظهر انجام شده اند؛ و در آرا و اثرها دانشمندان, روحانیان, نویسندگان, رسانه های گروهی و مطبوعات منعکس آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد شد‌ه‌است.در‌این مطالعه چهار مذاکره مشمول گفت‌و‌گو سنتی, گفتمان سکولار, گفتمان ایدئولوژیک - انقلابی, و مذاکره ایدئولوژیک - انتقادی به مثابه گفت‌و‌گو های غالب مسجد در کشور‌ایران معرفی و ویژگی های هرمورد جدا تحقیق میگردند. آن‌گاه با تاکید و تمرکز بر گفت‌و‌گو ایدئولوژیک انتقادی که بر پایه ی تحقیقات جامعه شناختی میباشد ضمن ارایه نمونه هایی از این تحقیقات, مسایل کنونی مساجد در کشور ایران شناسایی و پژوهش شده اند. قسمت نهایی, فصل دسته رهیافت های طریق شناختی برای بازرسی مسجد می باشد.
جدایی معماری از عرفان محال می نماید. این همبستگی میان ادیان الهی وهنر رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد بومی آن کشورها به خصوص شریعت مقدس اسلام آشکارتر است؛ پس می اقتدار خاطرنشان کرد عرفان متعلق به ذات و ماهیت آحاد ادیان میباشد, دین ابزاری موثرتر و سخنگوتر وشارحی بلندتر از هنر بالاخص معماری معابد و مساجد برای معرفی و حضور شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد خود نداشته است؛ همچنان که معماری نیز هیچ حمایت کننده ایی خوب از آئین اسلام نیافته میباشد. آیا می توان با نگاهی به پیشین معماری مساجد جمهوری اسلامی ایران تجلی مفاهیم عرفانی را بر روی در ودیوار ویا نقوش و اشکال آن رویت کرد؟ به عنوان مثال درمعماری مساجد کشور ایران چرا گنبد را به صورت کروی ساخته اند؟ و چرا همه سطح های بناها را نقش گل و بوته های انتزاعی وغیر حقیقی پوشانده میباشد؟ درین مقاله کارایی شده به طریق اسنادی و مشاهده بدون واسطه عنایت هنر معنوی و تجلی عرفان در معماری مساجد کشور‌ایران گزینه استیناف قرارگیرد و زیبایی های فراموش شده, یاد‌آوری شود ودر نهایت نقش مهم عرفان در جهت بخشیدن وهدایت هنر وهنرمندان به سوی مقصد الهی شان بیان شود.
مسجد به عنوان یک مکان مقدس که به صورت روزانه در آنجا به عبادت پرداخته می‌گردد. نمودی از فضایی مقدس و معنوی هست. همواره معماران در زمان تاریخ از صدر اسلام تاکنون به گونه های روش ها همت نموده اند تا این مفهوم, یعنی تقدس را به روش های متفاوت به مخاطب خویش که همانا نمازگزاران میباشند القا نمایند. در اینجا برای بیان بعضی بعدها معماری که آرم دهنده بعد ها گوناگون معنوی و مقدس میباشند, تا آنجا که ممکن است وجوه گوناگون قدسی در طراحی وساخت مسجد بیان گشته میباشد. معماران مساجد چه در گذشته وچه در طول اکنون همواره عملکرد داشته اند که در کنار ساختار وکالبد ظاهری مسجد بعنوان یک مکان , به آن روح و تقدس بدهند. از آن جا که دست آنان در بیان مضامین مفهومی به علت محدویت های دینی, بسته بوده هست, براین اساس معماران مسلمان با کوشش و عملکرد فراوان با به کار گیری از هندسه, نقوش ساده شده گیاهی و نیز خوشنویسی و رنگ به بهترین صورت ممکن, مفاهیم مدنظر را به استفاده کننده منتقل نموده و در عین هم اکنون به فضای فیزیکی حالا و هوای معنوی و ملکوتی بخشیده اند. درین نوشته ی علمی عملکرد شده تا با تحلیلی اجمالی از معماری و با بیان مثال هایی از مساجد مشهور به عنوان استدلال به تحقیق و انتقاد معماری قدسی پرداخته شود.
هدف این نوشته‌ی‌علمی شناخت جامعه شناسانه مسجد با تکیه بر شناخت مسجد النبی کوهسنگی مشهد گفتمان های مسجد در کشور ایران بعد از ظهر معاصر است. سوال مهم ما این هست که چه طور می قدرت مسجد را در بستر جامعه مدرن شناخت؟ برای این منظور به کمک به حساب آوردن مذاکره های مسجد, این نهاد را در بستر اجتماعی, فرهنگی و تاریخی آن قرار می دهیم. از این منظر ما دیدگاه بیرونی فقاهتی به مسجد داریم و درصدد پژوهش مسجد از منظر معارف اسلامی نیستیم. منظور از گفتمان های مسجد نیز مباحث, نظریات و تلقی های گوناگون از مسجد میباشد. این گفتمان ها در هر فرصت و حالت تاریخی متناسب حالت خاص هر بعدازظهر انجام شده اند؛ و در آرا و اثرها دانشمندان, روحانیان, نویسندگان, رسانه های گروهی و مطبوعات منعکس آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد شد‌ه‌است.در‌این مطالعه چهار مذاکره مشمول گفت‌و‌گو سنتی, گفتمان سکولار, گفتمان ایدئولوژیک - انقلابی, و مذاکره ایدئولوژیک - انتقادی به مثابه گفت‌و‌گو های غالب مسجد در کشور‌ایران معرفی و ویژگی های هرمورد جدا تحقیق میگردند. آن‌گاه با تاکید و تمرکز بر گفت‌و‌گو ایدئولوژیک انتقادی که بر پایه ی تحقیقات جامعه شناختی میباشد ضمن ارایه نمونه هایی از این تحقیقات, مسایل کنونی مساجد در کشور ایران شناسایی و پژوهش شده اند. قسمت نهایی, فصل دسته رهیافت های طریق شناختی برای بازرسی مسجد می باشد.
جدایی معماری از عرفان محال می نماید. این همبستگی میان ادیان الهی وهنر رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد بومی آن کشورها به خصوص شریعت مقدس اسلام آشکارتر است؛ پس می اقتدار خاطرنشان کرد عرفان متعلق به ذات و ماهیت آحاد ادیان میباشد, دین ابزاری موثرتر و سخنگوتر وشارحی بلندتر از هنر بالاخص معماری معابد و مساجد برای معرفی و حضور شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد خود نداشته است؛ همچنان که معماری نیز هیچ حمایت کننده ایی خوب از آئین اسلام نیافته میباشد. آیا می توان با نگاهی به پیشین معماری مساجد جمهوری اسلامی ایران تجلی مفاهیم عرفانی را بر روی در ودیوار ویا نقوش و اشکال آن رویت کرد؟ به عنوان مثال درمعماری مساجد کشور ایران چرا گنبد را به صورت کروی ساخته اند؟ و چرا همه سطح های بناها را نقش گل و بوته های انتزاعی وغیر حقیقی پوشانده میباشد؟ درین مقاله کارایی شده به طریق اسنادی و مشاهده بدون واسطه عنایت هنر معنوی و تجلی عرفان در معماری مساجد کشور‌ایران گزینه استیناف قرارگیرد و زیبایی های فراموش شده, یاد‌آوری شود ودر نهایت نقش مهم عرفان در جهت بخشیدن وهدایت هنر وهنرمندان به سوی مقصد الهی شان بیان شود.
امامزاده محمدرضا لنگر