فقها به استناد این احادیث و پیشنهاد هاى موکد نبی اکرم(ص) و ائمه شیعه, نماز قرائت در مسجد را براى اهل یک محل اش مستحب موکد دانسته و سوراخ نماز در مسجد به وسیله اهل یک محل آن را مکروه قلمداد نموده اند.
مرحوم آیه الله سیدمحمدکاظم یزدى در کتاب ((عروه الوثقى)) مى گوید: براى اهالی مسجد مکروه میباشد که سوای عذرى; مانند باران, نماز را در غیر آن مسجد اقامه نماید. (4) و در رساله هاى عملیه مى خوانیم: ((مستحب میباشد نمازهاى واجب خصوصا نمازهاى یومیه را به جماعت برگزار نمایند و در نماز صبح, مغرب و عشا خصوصا براى هم محلی مسجد و کسى که صداى اذان مسجد را مى شنود بیشتر پیشنهاد گردیده است)).
طبق برخى از احادیث منقول از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ هم محلی مسجد تا چهل منزل از هر جانب مى باشد. در قصه دیگرى کسانى مسجد النبی کوهسنگی مشهد که صداى اذان را (به صورت طبیعى) مى شنوند, تحت عنوان همسایگان مسجد معرفى گردیده اند.
معاویه بن عمار مى گوید: به امام راست گو(ع) پهنا کردم: فدایت نحس حدود همسایگى چقدر میباشد؟ فرمود: از هر طرف چهل منزل.(6) و فرستاده اکرم (ص) فرموده اند: ((حد الجوار اربعون دارا)).(7)
در اکثر وقت ها روستاها و شهرهاى خرد طبق مضمون ها این احادیث تمامى اهالى حوزه با مسجد اهالی اکانت مى شوند, خصوصا در صورتی مسجد در راس شهر باشد و یا شهرها داراى یک سری محله بوده و درکانون آن محله ها مسجدى باشد, مردمان آن دیار تماما هم محلی مسجد محسوب گردیده و مورد نیاز میباشد نماز خویش را در مسجد محل اقامه نمایند و با این فعالیت مستحبى موکد را عملى کنند.
در مشاجره وقف این مسإله مطرح میباشد که در‌حالتی که کسى چیزى را وقف بر تیتر همسایگان بنماید در‌این‌صورت درآمد حاصله از وقف به چه کسانى وابستگی مى گیرد, در کتاب شرایع در این باره سه شالوده بررسى گردیده است, ابتدا در معین نمودن هم محلی می بایست به عرف مراجعه خواهد شد و براساس حیث دوم هم محلی هر که صاحبان منزل هایى اند که تا مسافت چهل ذراع از هر طرف واقع گردیده و اندازه هر ذراع از آرنج دست تا سرانگشت میانه دست مى باشد. حیث دیگرى, چهل منزل از هر طرف را هم محلی مى داند, بعد پژوهشگر حلى این حیث را مردود دانسته و صاحب و مالک جواهر آن را از نوادر دانسته و روایاتى را که هم محلی را چهل منزل از هر طرف مشخص کرد. حمل بر تقیه کرده است. وى مى افزاید: ازآنجاکه لفظ هم محلی واژه و کلمه اى ((عرفى)) میباشد و شرع مقدس هم دراین باره کلمه و واژه خاصى ندارد, براى دست یافتن به معناى آن می بایست به عرف مراجعه کرد, وى راجع‌به احادیثى که حد هم محلی را چهل ذراع معلوم کرده گوید: شاید بتوان خاطرنشان کرد خواسته معصوم(ع) از این ذکر, به عبارتی معناى عرفى و رایج فی مابین عموم میباشد و بنابراین لحاظ ابتدا و ثانى راجع‌به معلوم نمودن حد اهل یک محل با یکدیگر خلاف نخواهد بود. علامه حلى, پژوهشگر آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد کرکى (متفحص ثانى), شهیدثانى و تنى یک‌سری از فقهاى متإخر ملاک در انتخاب اهل یک محل را مراجعه به عرف تلقى نموده اند.
همسایگان مسجد می بایست علاوه بر اهتمام ورزیدن به عمران و آبادانى مسجد در کار هاى خویش علت اى منزه و الهى داشته و سعی خویش را براى احیاى منزل توحید خالص نمایند و در پى آوازه هاى فناپذیر و علت هاى به محاسبه رونده نروند. همسایگان می بایست در کردار, اخلاق و رفتار و برخوردهاى اجتماعى نیز حرمت مسجد را ملاحظه نمایند و آن را مقر تربیت دینى و رویش حالات فطرى و روحى تلقى بنمایند. کوتاهى در محافظت و استحکام مسجد و تسامح در کارها این جای ارجمند, به وسیله همسایگان, قضیه هاى تخریب آن را پدید آورده و خداى ناکرده این اشخاص شامل سخنى از قرآن مى شوند که مى فرماید: ((وکیست ستمکارتر از آن که عموم را از بیان اسم معبود در مساجد ممانعت نماید و در خرابى آن بکوشد, اینگونه گروهى نباید در مساجد شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مسلمین حضور یابند جز آن که بر خویش (به خیال ایفا سوء) خائف باشند, ذلت در عالم نصیبشان مى گردد و در آخرت عذابى بسیار دشوار دارا‌هستند)).
از حضرت على(ع)(10) اورده شده که آن امام فرموده اند: ((مسجد در خصوص خرابى خویش به پیشگاه خدا متعال گله مى نماید و از آبادکنندگانش وقتى از آن بدور شوند و بعد به سویش آیند خوشحال مى شود, همان طور که یکى از شماها وقتى مدتى از فردى بدور بوده اید و درحال حاضر به طرف شماآید شادمان مى گردید)).(11)
بیهقى سبزوارى مى گوید از عهدوپیمان بزرگى آورده شده که اجر پاک سازی مسجد بسیار میباشد و فضیلت آن بى شمار بوده و آیه ((...ان طهرا بیتى للطائفین والعاکفین و الرکع السجود))(12) بر این مفهوم دلالت داراست. پیامبر آفریدگار(ص) فرمود کسى که مسجدى را جاروب نماید, زیرا فردى میباشد که با پیامبرخدا(ص) در چهارصد غزوه کمپانی کرده و چهارصد حج اعمال داده و چهارصد عبد, آزاد نموده و چهارصد روز, روزه گرفته اند. در نقطه نهایی این ماجرا, بیهقى مى افزاید: زیرا اجر پاکسازی مسجد اینگونه باشد, ثواب تعمیر آن نیز این سیرتکامل میباشد.(13) براین اساس همسایگان مسجد نباید خودشان را از اینگونه جایزه هاى معنوى محروم نمایند و نسبت به پاکیزه نگه داشتن منزل خداوند و آبادانى مرکز ها عبادى و مصلا ى مومنین اعتنا و اهتمام ویژه داشته باشند و این سیرتکامل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد نباشد که در نظافت و عمران منزل هاى خویش مصر گردند, ولى از تعمیر و پاکسازی مساجد غافل گردند.
فقها به استناد این احادیث و پیشنهاد هاى موکد نبی اکرم(ص) و ائمه شیعه, نماز قرائت در مسجد را براى اهل یک محل اش مستحب موکد دانسته و سوراخ نماز در مسجد به وسیله اهل یک محل آن را مکروه قلمداد نموده اند.
مرحوم آیه الله سیدمحمدکاظم یزدى در کتاب ((عروه الوثقى)) مى گوید: براى اهالی مسجد مکروه میباشد که سوای عذرى; مانند باران, نماز را در غیر آن مسجد اقامه نماید. (4) و در رساله هاى عملیه مى خوانیم: ((مستحب میباشد نمازهاى واجب خصوصا نمازهاى یومیه را به جماعت برگزار نمایند و در نماز صبح, مغرب و عشا خصوصا براى هم محلی مسجد و کسى که صداى اذان مسجد را مى شنود بیشتر پیشنهاد گردیده است)).
طبق برخى از احادیث منقول از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ هم محلی مسجد تا چهل منزل از هر جانب مى باشد. در قصه دیگرى کسانى مسجد النبی کوهسنگی مشهد که صداى اذان را (به صورت طبیعى) مى شنوند, تحت عنوان همسایگان مسجد معرفى گردیده اند.
معاویه بن عمار مى گوید: به امام راست گو(ع) پهنا کردم: فدایت نحس حدود همسایگى چقدر میباشد؟ فرمود: از هر طرف چهل منزل.(6) و فرستاده اکرم (ص) فرموده اند: ((حد الجوار اربعون دارا)).(7)
در اکثر وقت ها روستاها و شهرهاى خرد طبق مضمون ها این احادیث تمامى اهالى حوزه با مسجد اهالی اکانت مى شوند, خصوصا در صورتی مسجد در راس شهر باشد و یا شهرها داراى یک سری محله بوده و درکانون آن محله ها مسجدى باشد, مردمان آن دیار تماما هم محلی مسجد محسوب گردیده و مورد نیاز میباشد نماز خویش را در مسجد محل اقامه نمایند و با این فعالیت مستحبى موکد را عملى کنند.
در مشاجره وقف این مسإله مطرح میباشد که در‌حالتی که کسى چیزى را وقف بر تیتر همسایگان بنماید در‌این‌صورت درآمد حاصله از وقف به چه کسانى وابستگی مى گیرد, در کتاب شرایع در این باره سه شالوده بررسى گردیده است, ابتدا در معین نمودن هم محلی می بایست به عرف مراجعه خواهد شد و براساس حیث دوم هم محلی هر که صاحبان منزل هایى اند که تا مسافت چهل ذراع از هر طرف واقع گردیده و اندازه هر ذراع از آرنج دست تا سرانگشت میانه دست مى باشد. حیث دیگرى, چهل منزل از هر طرف را هم محلی مى داند, بعد پژوهشگر حلى این حیث را مردود دانسته و صاحب و مالک جواهر آن را از نوادر دانسته و روایاتى را که هم محلی را چهل منزل از هر طرف مشخص کرد. حمل بر تقیه کرده است. وى مى افزاید: ازآنجاکه لفظ هم محلی واژه و کلمه اى ((عرفى)) میباشد و شرع مقدس هم دراین باره کلمه و واژه خاصى ندارد, براى دست یافتن به معناى آن می بایست به عرف مراجعه کرد, وى راجع‌به احادیثى که حد هم محلی را چهل ذراع معلوم کرده گوید: شاید بتوان خاطرنشان کرد خواسته معصوم(ع) از این ذکر, به عبارتی معناى عرفى و رایج فی مابین عموم میباشد و بنابراین لحاظ ابتدا و ثانى راجع‌به معلوم نمودن حد اهل یک محل با یکدیگر خلاف نخواهد بود. علامه حلى, پژوهشگر آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد کرکى (متفحص ثانى), شهیدثانى و تنى یک‌سری از فقهاى متإخر ملاک در انتخاب اهل یک محل را مراجعه به عرف تلقى نموده اند.
همسایگان مسجد می بایست علاوه بر اهتمام ورزیدن به عمران و آبادانى مسجد در کار هاى خویش علت اى منزه و الهى داشته و سعی خویش را براى احیاى منزل توحید خالص نمایند و در پى آوازه هاى فناپذیر و علت هاى به محاسبه رونده نروند. همسایگان می بایست در کردار, اخلاق و رفتار و برخوردهاى اجتماعى نیز حرمت مسجد را ملاحظه نمایند و آن را مقر تربیت دینى و رویش حالات فطرى و روحى تلقى بنمایند. کوتاهى در محافظت و استحکام مسجد و تسامح در کارها این جای ارجمند, به وسیله همسایگان, قضیه هاى تخریب آن را پدید آورده و خداى ناکرده این اشخاص شامل سخنى از قرآن مى شوند که مى فرماید: ((وکیست ستمکارتر از آن که عموم را از بیان اسم معبود در مساجد ممانعت نماید و در خرابى آن بکوشد, اینگونه گروهى نباید در مساجد شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مسلمین حضور یابند جز آن که بر خویش (به خیال ایفا سوء) خائف باشند, ذلت در عالم نصیبشان مى گردد و در آخرت عذابى بسیار دشوار دارا‌هستند)).
از حضرت على(ع)(10) اورده شده که آن امام فرموده اند: ((مسجد در خصوص خرابى خویش به پیشگاه خدا متعال گله مى نماید و از آبادکنندگانش وقتى از آن بدور شوند و بعد به سویش آیند خوشحال مى شود, همان طور که یکى از شماها وقتى مدتى از فردى بدور بوده اید و درحال حاضر به طرف شماآید شادمان مى گردید)).(11)
بیهقى سبزوارى مى گوید از عهدوپیمان بزرگى آورده شده که اجر پاک سازی مسجد بسیار میباشد و فضیلت آن بى شمار بوده و آیه ((...ان طهرا بیتى للطائفین والعاکفین و الرکع السجود))(12) بر این مفهوم دلالت داراست. پیامبر آفریدگار(ص) فرمود کسى که مسجدى را جاروب نماید, زیرا فردى میباشد که با پیامبرخدا(ص) در چهارصد غزوه کمپانی کرده و چهارصد حج اعمال داده و چهارصد عبد, آزاد نموده و چهارصد روز, روزه گرفته اند. در نقطه نهایی این ماجرا, بیهقى مى افزاید: زیرا اجر پاکسازی مسجد اینگونه باشد, ثواب تعمیر آن نیز این سیرتکامل میباشد.(13) براین اساس همسایگان مسجد نباید خودشان را از اینگونه جایزه هاى معنوى محروم نمایند و نسبت به پاکیزه نگه داشتن منزل خداوند و آبادانى مرکز ها عبادى و مصلا ى مومنین اعتنا و اهتمام ویژه داشته باشند و این سیرتکامل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد نباشد که در نظافت و عمران منزل هاى خویش مصر گردند, ولى از تعمیر و پاکسازی مساجد غافل گردند.
پدر افضل الدین مرقی که بود؟