مرجع مسجد النبی کوهسنگی مشهد

بنای امامزاده محمدرضا لنگر یک کدام از یادمان مسجد النبی کوهسنگی مشهد های مذهبی- تاریخی شهرستان بجنورد میباشد که احتمالاً در عصر تيموری ایجاد شده است. كتيبۀ سازه که اینک مفقود گردیده تاريخ ایجاد کرد بقعه را ۸۷۶ هـ .ذكر می­ كرده میباشد. این مقبره بارها تعمیر گردیده و نمای فرنگی آن در زمان قاجار كاملاً تجديد شد‌ه‌است. سازه از كف تا بالای گنبد دوپوش حدود ۷ متر طول دارااست. پيشانی ايوان­ ها، لچكی­ ها و تک تک پوستۀ فرنگی گنبد با كاشی­ های فيروزه ­ای رنگ پوشش يافته میباشد.

آستان امامزاده فرمان روا آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد محمدرضا (علیه السلام) در یک کیلومتری شرق روستای لنگر و در ده کیلومتری شمال غربی بجنورد واقع گردیده است . از تاریخ ایجاد کرد بنای ساختمان بقاع هیچ اطلاعی دردست وجود ندارد طبق شواهد مو جود دردوره تیموریان و در حین حکومت شاه حسین بایقرا اواخر قرن نهم بنائی برروی این مزاربوده و ظاهراً تاسال ۱۳۷۰ هجری قمری درمحل حرم نوشته ای وجودداشته که تاریخ تاسیس سازه را سال ۸۷۶ هجری قمری بیان نموده است، یک قرن پس ازآن در حین پادشاه محمد خدابنده (۹۹۶ – ۹۸۵ هـ ق) بقاع مرمت شد‌ه‌است.

و واپسین مرمت سازه د تاریخ رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد ۱۳۲۹ خورشیدی محرم ۱۳۷۰ قمری به دست سیدحمید حمیدی فرزندآقا سید علی جاری ساختن پذیرفته میباشد.

هم محلی معتقدند که مدفون دراین بقاع از فرزندان حضرت امام موسی کاظم (علیه السلام) است که ازدیر گشوده زیارتگاه عموم بوده و همگی هفته روزهای پنج‌شنبه از بجنورد و روستاهای محیط زائران برای زیارت آمده و شبی را درجوارمرقد این امامزاده به صبح می‌رسانند.

امامزاده محمدرضا لنگر در تاریخ شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد ۲۵ اسفند ماه ۱۳۸۰ درفهرست اثر ها ملی با شماره ۵۱۵۳ به تصویب رسیده میباشد .

از لحاظ تاریخ معماری او‌لین مسجد، تراس خانه فرستاده مسجد النبی کوهسنگی مشهد بود. این مسجد با پلانی مستطیلی، فارغ از سقف ساخته شد. درپی به انگیزه وجود آفتاب سوزان در ایالات متحده عربی به یاری تنه درختان رطب، در بخش رو به قبله ایوان، سایبانی برای اقامه نماز تولید کردند. با بیشتر شدن تعداد نمازگزاران این فضای سایه دار را توسعه دادند. این فرمان به آسانی ایفا شد تنها یک‌سری به تنه درخنان اضافه کردند و روی آن‌ها‌را با برگ های نخل پوشاندند. نقش اصلی ابن سایبان در راحتی و آسایش نمازگزاران سبب شد این دور و بر که بعد ها با اسم شبستان شناخته خواهد شد جزء اساسی کالبد معماری آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد مساجد شود.

مهم‌ترین خصوصیت این عنصر معماری مسجد این بود که به راحتی و در جهات متعدد قابل گسترش بود و هرگاه به بسط بیشتر مسجد نیاز بود. این شغل فقط با اضافه کردن یک سری دهانه جاری ساختن می گرفت. با توسعه اسلام به مرز و بوم های دیگر مسجد فرستاده درمدینه تحت عنوان الگو ایجاد کرد مساجد قرار گرفت. و از آن جا که کالبد اساسی آن فضای شبستان بود، الگویی به اسم شبستانی در معماری مساجد پدید آمد و بین معماران مسلمان اشاعه یافت. طرح کلی مساجد شبستانی عبارتند از: یک ایوان مستطیلی و مرکزی که با شبستان ها از چهار طرف اشراف گردیده‌است. کشیدگی ایوان به صورت معمول در راستای قبله میباشد.

هر کدام از شبستان ها سالن رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد مسقف بزرگی میباشد، که توشه سقف آن بوسیله ردیف های گوناگون به زمین منتقل میشود. در هریک از آنان انبوهی از ردیف ها وجود دارااست، که در یک کانال منظم هندسی با مسافت های ظریف از یکدیگر قرار گرفته اند. شبستانی که رو به قبله جای دارد معمولاً عمق بیشتری نسبت به سایر دارااست و از التفات بیشتری برخوردار‌است.

مخلوط گنبدخانه و حیاط رو به در بین سرا که درین مساجد مشاهده می شود را می قدرت در ساختمان های قبل از اسلام نیز یافت. به ویژه در بعضا آتشکده ها که شماری از آن ها به دست جدید مسلمان ها به مسجد تبدیل شد. بعد از آن در سده چهارم و پنجم بعضا از مساجد شبستانی را بدین سر مشق تبدیل کردند، مانند مسجد جامع اصفهان و اردستان.

در باب نهاد اول مسجد جامع اصفهان دعوا شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد های متعددی مطرح شـده اسـت. برخی پیشینه آن را به عصر ساسانی میرسانند و معتقدند که مسجد نخستین در محلی که پیش از آن آتشکده بوده ، بر پا شـده اسـت. مثلا این اشخاص حاج میرزاحسن خان جابر انصاری میباشد. او دراین مورد ی گوید مسجدجامع عتیق در فارس آتشکده بوده میباشد و اعراب ان را مسجد نمودند.

این مسجد پیش از اینً آتشکده یا این که محل عبادت بود. هلاکوی مغول در قرن هفتم قمری به قتل و غارت ساکنان شهر پرداخت و آن را به طور نصفه ویران درآورد. می بایست اعلام‌کرد: مسجد نخستین با هیبت شبستانی، دارنده صحن مرکزی ( در بین سرا )، شبستان های ردیف دار در چهار سـمت ایوان، دیوار خشتی محصورکننده و سردر بود.

در سده های آتی مساجد بخش اعظمی را با این سر مشق ساختند که مثال بسیار زیرکانه و خوب آن مسجد جامع اصفهان میباشد که به طرز اصفهانی ساخته شد. در سده پنجم و ششم مساجد مهمی ساخته شد که کلیه دارنده اتاق گنبددار و حیاط بودند. براین اساس بیان‌کننده تعبیروتفسیر آخری شبستان مسجد اهل ایران میباشد که از معماری مذهبی و کاخ های ساسانیان برای هدف ها و مقاصدی جدید استعمال پیروزی.

تراس شبستان مسجد به روی حیاطی با یک حیاط در راءس هر اساس که از نظم خاص و رواق های بدور ایوان خارج می زد گشوده میگردد. با اینکه تأکید در نمای داخلی اثبات بود نمای فرنگی برعکس آن ، شکلی بسیار معمولی و ساده داشت. ولی ناگفته نماند که درگاه ایوانها از این قاعده مستثنا بودنـد.

امامزاده حمزه دلیجان به اطمینان هم محلی فرزند عون مسجد النبی کوهسنگی مشهد بن علی بن ابی طالب(علیه السلام) میباشد.کیفیت کشف حرم متبرکه امامزاده حمزه(علیه السلام) به این گستردن میباشد: درزمان حضورحضرت عبدالعظیم(علیه السلام) درایران سیدجلیل القدری بدین ناحیه عزیمت نموده و مدفن این بزرگواران را برای عوام مردم آشکارمی سازد و با ورود به سرداب از وجود پیکرمقدس امامزاده حمزه(علیه السلام) و سی بدن از شهدای یار و همدم وی خبرمیدهد این دستور تا سال ۱۳۳۶سینه به سینه بیان شده تا اینکه با دستبرد سارقین به بقاع و رخنه‌ نمودن سقف سرداب این واقعیت مجددا بر همگان آشکار میگردد در سال ۱۳۷۲ هجری خورشیدی در طول نوسازی سازه به صورت اعجاز آسایی با پیکرسپید و محکمی پوشیده گردیده روبرو می گردند که پیکر مطهر وی بعداز رویت امام آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد آدینه فرمان‌دار مسئولین اوقاف و پزشک معالج متفاوت مجددا با احترام به خاک ودیعت گردیده و این اتفاق نیز موجب ارادت هرچه بیشتر عموم بدین بزرگوار میشود.

این مقبره مدفن حضرت حمزه بن عون بن علی ابن ابیطالب و سی بدن از یاران باوفای وی میباشد.آستانه امامزاده حمزه(علیه السلام) دربخش مرکزی شهرستان دلیجان، دهستان جاسب، روستای رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد کروگان، در دامان کوه کنار روش واقع گردیده‌است.بنای باستانی ساختمان بقاع شبیه برجی نمودار میباشد که از بیرون به صورت مضلع، البته سوای نبش سازه کرده‌‌اند و در سود شبیه برجی میباشد که جدار آن از سنگ و گچ نهاد شده و فارغ از تراس است مدل آن به اثرها قرنها اول زمان اسلامی (امویان وعباسیان) مجاورت میباشد. در میانه حرم مرقدی با بدنه سفیدکاری گردیده وجود داراست که جلوی آن ضریحی مشبک نصب شد‌ه‌است.بقاع دارنده گنبدی دوپوش است و نمای فرنگی گنبد و دوگلدسته کاشیکاری گردیده است در باطن مقبره در زیرسقف گچبری هایی وجود شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد داراست.

درون امامزاده قبری میباشد که روی آن ضریحی مسجد النبی کوهسنگی مشهد بسیار قشنگ قراردارد.کتیبه ای که‌این قبر را به امامزاده فرمان روا مطهر(ع) نسبت دهد،نیست.روایتهای محلی این امامزاده را از فرزندان بلا فصل امام جعفر درست گو (ع) می‌داند البته دربین فرزندان امام راست گو(ع)که روضه خوان موثر ار آن ها اسم می‌برند،این اسم چشم نمیشود.در نسخه برداری ورژن خطی که در دست نگارنده قرار دادند،آمده میباشد:مطهر و محمد و یحیی از قزوین روی به ولایت تهران نهادند زیرا به شهر تهران رسیدند،محمد و یحیی را شهید کردند، ولی مطهر بن امام جعفر راست گو (ع) روی به ولایت دماوند گذاشته و بسیار زخم به او رسیده بود.زیرا به موضع بوم هند رسید،در آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد منزل الیاس کمال نانوا فرود آمد و تا بازه چهل روز مریض بود،به به عبارتی آسیب به جوار حق پیوست.

معماری سازه
بنای امامزاده در طی مجال تغییراتی به خویش چشم میباشد.عکس چاپ گردیده به وسیله آقای قراخانی در خبرنامه بررسیهاگواهی بر این قضیه میباشد که ایوانی به طور مستطیل صورت در جهت شمالی جنوبی متصل به سازه تاسیس گردیده بود،ورود به امامزاده تنها از روش همین تراس میسر بوده میباشد .در حال حاضر این حیاط یا این که نماز منزل را برداشته اند و امامزاده به طور جدا و آزاد،شکوه و عظمت خویش را همچنان به اکران می‌گذارد.موقعیت بنادر عکس فوق الذکر حکایت از این رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد دارااست که تاق نماها و گنبد با سیمان و گچ پوشانده شئه بود،البته به گذر زمان روزها ریخته میباشد.

نقشه سازه
نقشه امامزاده در درون و بیرون به هشت ضلعی میباشد.آغاز مبنا هشت ضلعی نادر ارتفاعی را به وجود آورده،بعد از آن بدنه اساسی سازه روی آن ساخته و پرداخته شد.

بخش بیرونی
بخش اساسی ساختمان بلند روی شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد محور هشت ضلعی قرار گرفته میباشد.ارتفاع هر ضلع تا تحت گنبد ۴۰/۳ سانتی متر میباشد.جرزهای اساسی سازه،ساقه سازه را صورت می‌دهند.ازیایه تا گنبد ۹متر میباشد.بین جرزها، تاق نماها(نغول)به عمق ۱۰سانتی متر چشم می‌شوند.پایین قوس تاق نماها در هر ضلع نورگیرهای قوس دار،چشم میشوند و بیشتر پنجره نورگیرها شکسته اند.دو دهلیز قوس دار در نصیب شمالی و جنوبی امامزاده در دو طرف درگاه ورودی که اینک هر دو بسته شد‌ه‌است،به وجود آورده بودند.

طرح گلشن هم خوانی بر زیرنقش هندسی اش در مسجد النبی کوهسنگی مشهد مستطیل گلشن، براساس مدارک جان دار،حصار، و چهار ساختمان بلند، دو ورودی، دو عمارت مهم و ابنیه خدماتی، مکان آلاچیقها و طرح هندسی کرتها و معابر و جهت شمال معین گردیده است.
خیابان به طور کامل در اواسط گلشن نشسته و از ورودی مهم در جنوب تا تحت عمارت بالا امتداد داراست و به ورودی شمالی پیوند می خورد و پایه تقارن نقوش منحنی طرح گلشن میباشد.
جلوی هر ورودی گلشن فضایی نیم دایره بوده که به وسیله، جلوخانهایی برای گلشن صورت می داده اند.
گلشن نشاط از بالا به زیر منقسم به آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد سه تخت مهم بوده میباشد: دو تخت مستطیل یکی‌از در صدر و یک کدام از در زیر و یک تخت گران قدر مربع در میانه.
تخت پایینی نهالستان و تخت بالایی محل کرتهای میوه بوده میباشد. وجود نهالستان برای جدید شدن درختان مثمر، آدرس میباشد از جریان پویای معاش گلشن
در چهار کنج تخت مربع میانی پوشش گیاهی دیده میشود، ولی فضاهای میانه خالی اند که گمان می رود در آن فرصت، محل کشت علوفه یا این که غلات بوده اند.
شاهدان محلی چهار کنج را تخته های رز (کرت انگور) بیان می نمایند. این فضاسازی در چهار کنج مربع نقشی جالب در گلشن آرایی و کلیت انتظام هندسی گلشن دارااست و مثال ای میباشد از تعامل کاشت درختان مثمر و پیاده سازی زیباشناختی در گلشن اهل ایران.
تخت مربع میانی که عمارت میانه (بیرونی یا این که عمارت حکومتی) در آنجاست، محل موادتشکیل دهنده اساسی منظر پردازی در گلشن و راس ثقل کلیه اتفاقات دیدنی گلشن سازی بوده میباشد.
نظام زمین در گلشن نشاط نیشابور شیب شمال شرقی ـ جنوب غربی و زمین در بعضا قسمتها تندتر و در برخی ملایم خیس میباشد.
این فرمان در تخت بندی گلشن و پیاده رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد سازی جزئیات و عناصری مانند پله و آبشرهها نقش داشته میباشد.
در معابر و حواشی همانند اکثری دیگر از باغهای اهل ایران، اثر ها کف سازی یا این که جدول گذاری مشاهده نشد، گویی ثبت و خوانایی معابر مدیون ستون درختان و جویهای پیرامونی بوده میباشد.
انتظام هندسی محورهای منحنی ب گلشن نشاط ، بر اساس زیرنقش شطرنجی، برنامه ای تازه و بیانی میباشد از اعتنا و مهارت و سازندگان گلشن در پیاده کردن نقشهای بغرنج در حجم پانزده هکتار.
این ابداع، با اعتنا به دوران ایجاد کرد و شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد معاش گلشن، سوال از قابلیت گونه های دیگر ابداع ها در نظام گیاه، آب، خاک و ابنیه را مطرح می نماید.

بنای امامزاده اما ضیاء آباد بر روی صفه طبیعی سنگی نسبتا کوتاهی مسجد النبی کوهسنگی مشهد جای دارد. ازاره سازه با قطعه سنگ های قهوه ای در دو ستون تا طول ۱۰/۱ متر تشکیل شده و سایر را با آجرهای بی آلایش بالا برده در سه دیواره بیرونی آن طاقنماهایی به وجود آورده اند. بر روی مکعب سابق الذکر گنبد سازه قرار گرفته که در نصیب تحت به طور استوانه ای یا این که طول ۳۰/۲ متر میباشد و بعد از قطاربندی بی آلایش ای که به امداد دو رج خشت ساخت و ساز گردیده قسمت مهم گنبد صورت گرفته میباشد. این سازه از اثرها زمان ایلخانی میباشد و او‌را از احفاد امام موسی کاظم (ع) می‌دانند.

نصیب اصلى يا مقبرهٔ امام‌زاده داراى طرح مربع‌شکلى با ارتفاع ضلع ۹/۵۰ متر میباشد که کناره‌‌هاى ديوار غربى آن پخ گردیده است. ازارهٔ سازه با قطعه‌سنگ‌هاى قهوه‌اى به اندازه‌هاى متفاوت و در دو رديف به طول ۱/۱ متر ایجاد شده است. نصیب بالايى سازه با آجرهاى بی آلایش ایجاد شده است و بر روى ديوارهاى غربى و شمالى و جنوبى آن – از بیرون – طاق‌نماهايى زده گردیده‌است. بر بالاى حرم، گنبدى با غلام‌گردشى در نزدیکی و گردنيِ استوانه‌اى به طول ۲/۳۰ متر پایدار گرديده میباشد. در طول سابق الذکر، قطاربندى بی آلایش‌اى با دو رج خشت که به صورت سه کناره چيده گردیده‌اند. پديد آمده میباشد.

در باطن مقبره، براى ايجاد پوشش گنبدى، چهار فيل‌پوش تاسیس شده است که نکتهٔ‌ جذاب در ساختمان آنان، استارت پايه‌هاى فيل‌پوش از کف مقبره میباشد. به عبارت ديگر، ديوارهاى چهارگانه، از چهار سو به تدريج به سوى راءس چهار ضلعى متمايل گشته‌اند. باطن حرم ف رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد اقد هرگونه تزئين میباشد و ضريح چوبى آن نيز فاقد قیمت هنرى و تاريخى میباشد. درِ ورودى که با طرح‌هاى معمولی تزئين شد‌ه‌است، به عصرٔ قاجاريه مربوط میباشد.

با اعتنا به صورت پوشش داخلى، فيل‌پوش‌ها، گنبد و شيوهٔ ترکيبى مصالح (ازارهٔ سنگى و قسمت آجرى فوقاني) به لحاظ مى‌برسد که اين سازه از اثر ها قرن ششم هجرى قمرى باشد که در طى تغييرات و تعميرات در عصر‌هاى متفاوت، ‌ اعتبار و بها نخستين خویش را از دست داده میباشد.

این تاثیر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۸ با شمارهٔ تصویب ۲۶۲۱ به‌تیتر یکی‌از اثرها ملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده میباشد.

امامزاده البته در شهرستان تاکستان ،ضیاءآباد، خیابان امام، شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد روبروی خزانه ملی واقع شد‌ه‌است.

میدان امام خمینی (طهران) به صورت مستطیل و مسجد النبی کوهسنگی مشهد به ارتفاع ۲۲۰ متر و پهنا ۱۱۰ متر در دو طبقه در شمال ارک ساخته شـد.
طبقه همکف میدان توپخانه فضایی برای مراقبت توپ ها و مهمات و طبقه فوقانی بـرای اقامت توپچیان در لحاظ گرفته گردیده بود.
میدان توپخانه به خیابـان هـای ناصر خسرو (ناصـريه)، باب همايون (الماسیه)، لاله زار، فردوسی(علاءالدوله یا این که سفرا یا این که امین السلطان )، امیر عظیم(لامپ گاز یا این که لامپ) و آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد امام خمینی (درمانگاه یا این که سپه) متصل بوده میباشد.
ورودی این خیابان به میدان، از روش سردرها و دروازه ها قابلیت پذیر بوده که جمعاًً شش دروازه با اسم خیابانها، بر بدنه میدان بدور تادور تشکیل شده بود.
میدان امام خمینی طهران در زمان قاجار، در راءس شهر و در مفصـل ارتباطی بخـش سابق و گسترش ی نو و در مجاورت ارک حکومتی واقع گردیده است.
در همین عصر برخی از اداره ها و مؤسسات دولتی امروزی، مانند اداره پست، در بدنه ی شمالی، تلگراف منزل( ۱۳۰5 هـ ق )، در بدنـه جنوبی، دروازه باب همایون، در ضلع غربی سردر قورخانه و اداره نظمیه و در بدنـه شـرقی، خزانه انگلیس ( خزانه شاهی) در باطن حصـار مـيـدان امام خمینی (توپخانـه) احـداث شدند.
در وسط ی میدان توپ منزل رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد حـوض آب، ردیف و درخـت قـرار داشته میباشد.
این میدان، محل عبور و مرور انسانها و ستوران میان دو قسمت قدیم و نو شهر و مبدأ و مقصـد خطـوط وسایل نقلیه آن زمـان (کالسکه ، درشکه ، ماشین دودی) بوده و امنیت عابر پیاده را تأمین شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد می نموده است.

تزیینات کاشیکاری مسجد روحانی لطف الله در باطن مسجد النبی کوهسنگی مشهد از ازاره ها به بالا همگی از کاشیهای معرق پوشیده گردیده است.
درون و بیرون گنبد از کاشیهای معرق ارزشمند پوشیده گردیده‌است.
کاشیکاری پوشش داخلی گنبد از آغاز تا آخر نسبتاًً به یک اندازه میباشد و تزیین گنبد را تشکیل می‌دهد.
ساقه گنبد با کاشی هایی آبی و نقوش گل و بوته و کتیبه هایی از کاشی های معرق مشمول چندین سوره کوتاه از قرآن، تزیین گردیده است.
گنبد مسجد روضه خوان لطف الله از طرفی به خیال و خاطر عظمت و از طرف دیگر بواسطه تزییناتی با نقش و نگارهایی به رنگ آبی‌رنگ سیر بر روی مورد کرمی حیث هر بیننده ای را به خویش جلب و نماید.
دیوارهای داخلی از یک هشت ضلعی شروع آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد می شود، این هشت ضلعی ها هر مورد بوسیله کاشیهای طناب مانند فیروزهای محدود گردیده و خطوط بسیار قشنگ که از اثر ها علیرضا میباشد مانند قابی هرمورد از اضلاع هشتگانه را دربین می‌گیرد.
این خطوط در کاشیهایی به رنگ سپید عجیب و میان کاشیهای آبی رنگ تیره به شغل رفته میباشد و زاویه هایی که از این هشت ضلع به وجود آیند مبنا خمیدگی بلندمرتبه را تشکیل می‌دهند. خمیدگی گنبد را دیوارهای باد کنک صورت زاویه داری به اضلاع هشت گانه وصل میکند.
تزیینات سطح داخلی گنبد عبارت میباشد از ستاره های بسیار والا مکرر به زردرنگ طلایی که با طرح درهمی از پیچک های به هم غامض پوشیده گردیده‌است.
کاشیکاری سایر گنبد از طاق رومی هایی تشکیل‌شده میباشد که هریک مشتمل بر گل و بوته های زیبایی میباشد این گل بوته ها در پارچه بافی هم به شغل رفته میباشد.
نقوش و طرح کاشی های به شغل رفته در مسجد روحانی لطف الله از بی سابقه ترین و دقیق ترین نقوش عصر صفوی میباشند که منبع الهام نصیب بقیه هنرهای معاصر است.
نقوش و رنگ های به شغل رفته در کاشی کاری استاداه گنبد مسجد روحانی لطف الله از زیباترین کاشی کاری های مو جود در معماری کشور‌ایران میباشد.
اسلیمی و ختایی به شغل رفته در‌این کاشی ها از استحکام، نازکی، زیبایی، ابهام پیاده سازی و اجرایی برخوردارند که می‌تواند در وجه تمایزش با نقش مایه های کاشی هـم عصر هایش محسوب شود.
در نزدیکی گنبد به فواصل منظم ترک هایی در قطر گنبد درنظرگرفته شده که بوسیله پنجره های گچیری از باطن و بیرون مسدود می گردد این گچبری ها عبارتند از طرح های منظمی که به نسبت رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد معادل خلأ بین آنان وجود دارااست.
نصیب پایینی دیوارهای این محوطه با سنگ مرمر رنگ زرد پوشیده شد‌ه‌است، سکوهای تعالی کناری هم از همین نوع سنگ می‌باشند.
در ورودی مسجد روحانی لطف الله به طور دو لنگه میباشد که از چوب چنار یکدست تشکیل شده اند و بعداز سپری شد چهارصد سال هنوز پابرجا می‌باشد.
در جلوی مسجد آبگینه زیبایی قرار داشته که پوشش کف گنبدخانه از متاع گچ بوده و پنجره های چوبی منصوب در آن نور زیرزمین را جانبداری میکرده میباشد.
یکی‌از شاهکارهای بی سابقه معماری را در محراب مسجد روحانی لطف الله می قدرت روئت کرد، در‌این محراب کاشی کاری های معرق و مقرنس های بسیار ظریفی به چشم می‌خورد و همینطور دو لوح درون محراب وجود دارااست که عبارت « فعالیت حاجتمند حقیر محتاج بر عفو و بخشش خداوند محمدرضا این مدرس حسین بنای اصفهان » روی آن حک شد‌ه‌است.
محراب مسجد روضه خوان لطف الله به خیال و خاطر رنگ منزه و صافش، همینطور ترکیبات و خطوط هماهنگش بسیار گیراست.
محراب از یک تاق دندانه دار ساخته شده که بر فراز آن نقوش و دقیق اسلیمی نقش بسته میباشد معرق این تاق کنگره دار از درون دارنده مقرنسهای صدفی صورت میباشد که در انتهای آن به نقوش شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد گیاهی زیبایی تر و تمیز گردیده‌است و در کتیبه های دور و بر محراب مسجد لطف الله روایاتی از نبی اکرم(ص) و امام ششم شیعه‌ها امام جعفر درستگو(ع) نقل شد‌ه‌است.
اشعاری نیز بر کتیبه های ضلع های شرقی و غربی مشهود است که احتمالاً سراینده آن‌ها روضه خوان بهایی، عارف دانشمند و شعر سرا بلندمرتبه زمان صفوی میباشد.
رنگ زیبای گنبد، این مسجد را دربین همگی مساجد اصفهان متمایز نموده است. زیبایی رنگ کاشیکاریهای آن اعم از معرق یا این که هفت رنگ در نوع خویش بی سابقه میباشد. رنگهایی که در روضه خوان لطف الله مشاهده می شود عبارتند از آبی رنگ، لاجوردی، سبز، سپید و به صورت برنده رنگ کرمی یا این که به عبارتی نخودی استفاده این رنگها و هم نشینی آن با نور و روشنایی، بیننده را محدود خویش میکند.
یکی نقوشی که در چهار سمت مسجد روضه خوان لطف الله به وفور به چشم می خورد نقش ستارگان میباشد. این ستارگان از ذیل به بالا چهارپر می‌باشند و در بالاترین نقطه دیوار به یک ستاره پنج لبریز تبدیل می‌گردد.

امامزاده حکم دهنده میر سعید در شهرستان ساوجبلاغ، قسمت مسجد النبی کوهسنگی مشهد طالقان، روستای حسنجون و سیدآباد واقع‌گردیده است. حضرت حکم دهنده از نوادگان امام محمدباقر(ع)بوده که در عصر‌ی صفویه وزارت دربار را بر ذمه داشته میباشد. به جهت قضاوت عادلانه‌ی وی، عموم کنیه حکم کننده را به او دادند. این امامزاده دریکی از زیباترین بخشها روستای حسنجون و سیدآباد واقع‌گردیده و سوای گلدسته میباشد. ایجاد کرد نخستین‌ی سازه مرتبط با قرن نهم و دهم هجری می گردد و در بخشی از گورستان روستا قراردارد. این امامزاده سنگ‌قبری دارااست که مبتنی بر نوشته‌های روی آن، حضرت حکم دهنده میرسعید در سال ۹۲۶ می‌زیسته میباشد. این سازه در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به‌تیتر یکی‌از اثر ها ملی کشور ایران به تصویب رسید.

آرامگاه رفعت سمنانی

آرامگاه رفعت سمنانی در محوطه فرمانروا عبدالعظیم واقع شد‌ه‌است .محمد راستگو رفعت سمنانی دارای شهرت به رفعت سمنانی (۱۲۶۱-۱۳۱۰ شمسی) از شاعران صوفی ‌مسلک اهل ایران میباشد. او در سمنان زاده شد و بعد از علم آموزی نخست جوانی به طهران رفت. بعد از مسافرت به حج در سلک دراویش نعمت‌اللهی شاه‌شاهی درآمد و مدتها در گناباد آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد از محضر پاد شاه علیشاه به کار گرفت. روزگاری نیز در نیشابور، نهاوند و خراسان بسر پیروزی. وی بیشتراز هر چیز به دیدار و مصاحبت با عرفا مایل بود،به طوریکه در آثارش به چشم می‌خورد در بعضی کشورهای آسیایی و عربی به سیر و سیاحت پرداخت. اثرها اشعار رفعت، در «طومار سخنوران» نوشتن اسداللّه ایزد گشسب، ۴۵٬۰۰۰ بیت تقریب زده گردیده است. ولی رفعت در پیشگفتار‌ای که بر کتاب « سرالاسرار» خود نوشته، اثر ها خویش را ۵۰٬۰۰۰ بیت بیان نموده است. به‌هرحال در حال حاضر فقط حدود ۱۱٬۰۰۰ بیت از اثر ها وی مانده میباشد. یعنی نزدیک به ۷٬۰۰۰ بیت در کتاب اشعار و ۶٬۰۰۰ بیت در سرالاسرار (تعبیروتفسیر سوره یوسف).

رفعت در ذهن ها، قصیده‌ها و غزل‌ها نوآور خلا، همان طور که در اشعار یکنواخت و یکسان زمان قاجاریه و اولِ مشروطیت ابداع نادر بود. دکتر معالج ذبیح‌الله صفا در پیشگفتار منظومه اشعار رفعت، علاوه بر ثنا از بعضی از شعرها و تفکرات عارفانه وی، به مواقعی از خطاهای شعر سرا در کاربرد کلمه‌ها و تولید ترکیبات صحیح اشاره کرده و استدلال آن را رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد بدور بودن رفعت از دور و اطراف‌های قانونی و کلاسیک وقار دانسته میباشد. رفعت تا نقطه نهایی قدمت، زندگ ی بی‌تلکف خویش را رها نکرد و تا زنده بود مجرد زیست و همسری سپردن نکرد. او سال‌های پایان قدمت را در طهران به‌رمز موفقیت و در سال ۱۳۱۰ شمسی (بر طبق با ۱۳۵۰ قمری) درگذشت و در محوطه آرامگاه پاد شاه‌عبدالعظیم در شهر ری به خاک ودیعه شد.

حاجي محمد درستگو متخلص به رفعت كه سازه بر گفته معمرين سمنان شعوري تخلص داشته میباشد (ولي در اثر ها جانور وی اين تخلص جانور نيست ).
سالهاي زندگي وی در سمنان منحصر به فرد به اوائل جواني اوست پس از مسافرت حج درسلك فقراي صفي عليشاهي در آمد و مدتها در گناباد از محضر فرمان روا عليشاه به کارگیری كرد و بعداز وی به نور و روشنایی عليشاه تجديد قسم كرد روزگاري نيز در نيشابور و نهاوند و خراسان بسر موفقیت.
رفعت به گویش عربي مسلط بود و در علم ها شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد و فلسفه و حكمت نيز وارد بوده میباشد آوازه رفعت بيشتر بخاطر غزلي میباشد با اين با خبر:

در واقع به لحاظ میرسد که آتشکده های زرتشتیان مسجد النبی کوهسنگی مشهد جمهوری اسلامی ایران و چهارطاقی آنان تحت عنوان الگویی برای ایجاد کرد مسجد اهل ایران بود و از طرفی خیلی از مساجد بر روی همین آتشکده ها و کلیساهای مسیحیان سازه شدند و از همین روش بود که معماری اسلامی در شیوه تکامل قدم برداشت و طولی نکشید که آنچه از دیگرافراد تاسی کرده بود تجدید لحاظ کرد و آنهایی را که با طبیعت و مقتضیاتش هماهنگی نداشت و بیگانه می نمود و یا این که با ذوق وسلیقه اش سازگاری نداشت، راحذف کرد و خویش تحت عنوان یک معماری با هویتی غیر وابسته در معاش عموم مطرح شد.

مسجد در کشور‌ایران درصدر اسلام برنامه ای آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد عربی داشتند؛ البته به ندرت مسجد اهل ایران خصوصیت خویش را با دو جزء بسیار سابق در معماری قبل از اسلام (اتاق گنبددار و حیاط) بسیار بی نیاز کرد.
اتاق گنبددار یا این که از معماری کاخ زمان ساسانیان سرچشمه گرفته بود و یا این که از آتشکده های ساسانی که بسیار رایجتر و خرد خیس بودند و چهار اساس با ورودیهای قوسی صورت داشتند که به آن‌ها چهارتاقی گفتند. این دو خصوصیت نقل شده خاص مسجد اهل ایران میباشد.
مساجد چهارایوانی، با ساخت و ساز فضای گنبدخانه ای در کنار محراب، تأکید بر پایه قبله و جهت گیری شمالی، جنوبی خصوصیت های اساسی مسجد اهل ایران را به خصوص در زمان قرنها پنجم و ششم هجری به خویش تخصیص داده میباشد.
مسجد در جمهوری اسلامی ایران در زمان قرن ها پنجم و ششم هجری در وجود الگوی چلیپا معرفی شد‌ه‌است و انگیزه این تفاوت را در معانی مشترک فرهنگ وتمدن اهل ایران و اسلامی کاوش می نماییم، که در بقیه تمدنها اینگونه اشتراکی وجود نداشته میباشد.
الگوی چلیپا که در وحدت بخشیدن به ساختارهای فضایی یک سازه نقش مهمی داراست؛ ریشه در معماری پیش از اسلام دارااست و برای نخسین بار در معماری بعداز اسلام در قرن ششم هجری در مسجد اهل ایران ظواهر گشته و انگیزه این تغییر و تحول درین مدت در پندار های حاکمان و فیلسوفان و هنرمندان زمان آل بویه به بعد از آن بوده میباشد که همواره خواستار لینک درنگ اهل ایران با فکر اسلامی بوده اند.
بیشتر بخوانید: مسجد ساوه (اولیه تاثیر تاریخی ثبتی استان مرکزی مسجد جامع ساوه با 1000 سال عمر)
طرح
نخست سده سوم هجری و با توسعه و گسترش شهر ها و روستاها، مسجد گران قدر و باشکوهی در بیشتر شهر ها با تهرنگ شیستان بومسلمی بنیاد شوید.
مساجد جمهوری اسلامی ایران صدر اسلام تا پیش از زمان آل بویه رواقی بوده اند. ولی از آن عصر به آن‌گاه با دقت خاص بزرگان، حکما، پادشاهان و بالاخص هنرمندان معمار و سازه مساجد با دگرگونی عمده ای مواجه شـدند و طرح های شبستانی و بعد ها چهل ستونی با اجراهای مناسب و بویژه نماسازی های بسیار چشمگیر از هنر بخصوص در زمان صفویه رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد به وجود آمدند.
پروسه تشکیل داد مسجد در جمهوری اسلامی ایران از زمان صفویه تا امروز هم زیرا با اصالت از طرح و نقوش بس قشنگ در نماسازی ها فایده زیاد برده میباشد، که در مواقعی فراوان اثرها بدیع و شگرف برای کشور ایران به عالم اسلام نثار شده است.
کلاً، مسجد اهل ایران در تشکیل داد می بایست از سه اصل: پیاده سازی، اجرای بنا ای و نماسازی های شگرف الهی بهره مند باشـد و با به کارگیری از مصالح مختلف و با حسن سـلیقه اخلاق گردد تا زیباسازی مسجد را از هر جهت بی نقص سازد.
پیرو تشکیل داد مسجد در ساختار مساجد مدرن، خلال پیش گویی این سه اصل، ضروری میباشد فضاهای مایحتاج در مقیاسی قابل قبول و سـپس با نظر اصول معماری ساخته خواهد شد تا مسجد غیر از کانون توحیدی، با فضاهای خویش باعث تولید علت های فرهنگی، آموزشـی، پژوهشـی، تحقیقاتی، هنری، تفریحی ورزشی و … برای عوام مردم، خصوصاً جوانشماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد ها شـود.